صهبای حج نسخه متنی

اعتقاد، امري قلبي است كه حتي با وجود خبر واحدِ معتبر درباره آن، شك و ترديد از دل انسان رخت‏برنمي‏بندد و به عقدالقلب نمي‏رسد. البته در فروع فقهي مي‏توان به خبر واحدي كه سندش معتبر و دلالتش تمام است، استناد كرده، بر طبق آن فتوا داد، اما در مسائل اعتقادي اگر در موردي علم يا طمأنينه حاصل شد به‏همان اكتفا مي‏شود وگرنه نمي‏توان قلب را تعبداً به‏مطلبي خاص معتقد كرد.

غرض آنكه، گرچه در ميان احاديث مزبور، روايات صحيح و معتبرالسند وجود دارد و ادعاي ضعف تمامي آنها دليل ندارد، ليكن با وجود اين، در مسائل اعتقادي و معارف ديني، نمي‏توان به آنها استناد كرد. البته نفي آن روايات نيز صحيح نيست.

2 ـ تعارض ميان اخبار آحاد، امري معهود است كه در بيشتر موارد مي‏توان آن را با جمع دلالي، برطرف كرد همان گونه كه در فروع فقهي مرسوم است.

3 ـ ادعاي مخالفت با عقل يا قرآن يا سنّت قطعي، بدون دليل و واهي است.

4 ـ مؤيدِ رواياتي كه مورد اشكال قرار گرفته، آياتي است كه در آنها اِنزال نعمتهاي الهي از خزاين غيب مورد تصريح قرار گرفته است؛ مانند: (وإنْ من شي‏ء إلاّ عندنا خزائنه وما ننزله إلاّ بقدر معلوم)[1]، (خلقكم من نفسٍ واحدةٍ ثمّ جعل منها زوجها وأنزل لكم من الأنعام ثمانية أزواج)[2]، و (وأنزلنا الحديد فيه بأسٌ شديد ومنافع للنّاس)[3]. كلمه «إنزال» به معناي خلقت و آفرينش نيست، بلكه به معناي فروفرستادن است. بر اساس آيات مذكور، همه موجوداتْ مخزن و ريشه‏اي نزد خداي سبحان دارد و از عالم بالا تنزل‏يافته و به صورت اجسام خارجي، قابل استفاده براي انسانها شده است.

[1] ـ سوره حجر، آيه 21.

[2] ـ سوره زمر، آيه 6.

[3] ـ سوره حديد، آيه 25.