صهبای حج نسخه متنی

4 ـ كسي كه براي رهايي از دوري از خدا او را مي‏پرستد. اين دو فايده، يعني فايده سوم و چهارم، صرف‏نظر از پاداش حاصل است؛ يعني خداوند غير از پاداش خاص كه براي هر عبادتي معين كرده است گروه سوم را گذشته از نجات از بُعْد و دوري، به رفعت درجه رسانيده و گروه چهارم را به‏نجات از دوري از خدا نايل مي‏كند.

5 ـ كسي كه مطلوب او از تقرّب چيزي است كه براي عمل بذل مي‏شود و در قبال عبادت خاص به آن عابد مي‏دهند.

6 ـ كسي كه تقرّب به‏خدا را براي ورود به‏بهشت مي‏خواهد چون در ترك بهشت دوري از خداست كه موجب ورود به آتش است[1].

ممكن است سخنان مرحوم‏شيخ از دو جهت يعني از لحاظ تَعداد و كميّت درجه و از لحاظ ترتّب و كيفيت آن درخور بحث باشد، ولي از هر دو جهت صرف‏نظر شده، در بحث آينده به مطلب مهمّي كه ايشان چونان فقهاي ديگر مطرح فرموده‏اند مي‏پردازيم.

ششم: معيار ارزيابي عبادتهاي سوداگرانه

عدّه‏اي از فقها قصد وصول ثواب و نجات از عقاب را نظير ريا، مانع اخلاص معتبر در عبادت دانسته، عمل كسي را كه به قصد ورود بهشت يا رهايي از دوزخ عبادت مي‏كند باطل پنداشته‏اند. از نهايةالأحكام چنين حكايت شد: «يجب إيقاع الواجب لوجوبه والمندوب لندبه أو لوجههما لاللرياء، وطلب الثواب وغيرهما»[2]؛ يعني عمل واجب يا مستحب را بايد فقط به استناد امر وجوبي يا ندبي آن انجام داد، نه براي ريا و خواستن ثواب و نظير آن.

[1] ـ كتاب الطهارة، ج2، ص44 ـ 46.

[2] ـ نهاية الأحكام، ج 1، ص 447.