موجود تقسيم مى شود به موجودى كه فى نفسه هست، و ما آن را وجود مستقل يا محمولى يا نفسى مى ناميم. و به وجودى كه فى غيره هست، و ما آن را موجود رابط مى ناميم.توضيح مطلب اينكه ما قضاياى خارجيه اى داريم كه موضوع و محمولشان منطبق با خارج است، مانند «زيدٌ قائمٌ» و «انسانٌ ضاحكٌ» و نيز مركبات تقييديه اى است كه مأخوذ از قضاياى فوق هستند، مانند «قيام زيد» و «ضحك انسان». بين اطراف اين نوع قضايا چيزى مى يابيم كه نامش را نسبت و ربط مى گذاريم، كه آن را در موضوع با محمول تنها يا موضوع با محمولى ديگر يا محمول با موضوعى ديگر نمى يابيم. معلوم مى شود در اينجا غير از موضوع و محمول، چيز ديگرى هم هستكه آن چيز جداى از طرفَين نبوده، به طورى كه شىء سوم و مفارق از آن دو باشد، مانند مفارقت موضوع از محمول. و گرنه (اگر نسبت، يك موجود مستقل بود) ما محتاج به رابط ديگرى بوديم كه ربط دهد رابط را به موضوع، و به رابط ديگرى كه ربط دهد رابط را به محمول. در اين صورت، اجزاى قضيه كه سه تا هستند پنج تا مى شدند و آن پنج جزء به چهار رابط ديگر نيازمند بودند كه جمعاً نه تا مى شدند. و به همين سبك ادامه پيدا مى كرد. كه نتيجةً اجزاى يك قضيه يا مركب تا بى نهايت تسلسل پيدا مى كرد; در حالى كه آن اجزاء، محصور بين حاصرَين (موضوع و محمول) بودند. و اين محال است. پس رابط، موجود در دو طرف بوده، قائم به آنهاست. به اين معنا كه خارج از آنها نبوده، و عين يا جزء آن دو، يا يكى از آن دو نيست. اما دو طرف (موضوع و محمول) بخلاف رابط، مستقلند. از اينجا ثابت مى شود كه بعضى از موجودات، وجود فى نفسه و مستقل دارند و بعضى ديگر وجود فى غيره (غير مستقل) دارند، كه آن وجود، رابط است. و از اينجا معلوم مى شود كه وسط قرار گرفتن نسبت بين طرفين عبارت از قائم بودن نسبت به طرفين و رابط بودن آن است.
لطفا منتظر باشید ...
