لطفا منتظر باشید ...
اشاره به نفوذ حكم و امر انسان در قيامت
خداى تعالى در اين آيه تصريح نفرموده به اينكه اين مؤذن و منادى از جنس بشر است و يا از جن است و يا از ملائكه، و ليكن از تدبر در كلام مجيدش چنين بر مىآيد كه اين مؤذن از جنس بشر باشد، نه جن و نه ملك. اما جن، براى اينكه در سرتاسر كلام خداى تعالى هيچ كجا ديده نمىشود كه جن از طرف او متصدى امرى از امور آخرتى انسان شده باشد، پس احتمال اينكه مؤذن مزبور از طايفه جن باشد احتمال بىوجهى است. و اما ملائكه، اين طايفه گر چه واسطههاى امر خدا و حاملين اراده او هستند، و انفاذ اوامر او به دست ايشان است، و اجراى قضا و قدر او در مخلوقات محول به ايشان، و قرآن كريم هم در باره نفوذ تصرفات آنان در مساله مرگ و بهشت و دوزخ تصريحاتى دارد، از آن جمله مثلا به ستمكاران مىگويند:" أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ ..." «1» و به اهل بهشت مىگويند:" سَلامٌ عَلَيْكُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ ..." «2» و مالك دوزخ به دوزخيان مىگويد:" إِنَّكُمْ ماكِثُونَ ..." «3» و امثال اينها، الا اينكه در باره محشر كه معركه بعث و سؤال و تطاير كتب و وزن و حساب و جاى حكم فصل است هيچ تصرف و امر و نهيى را براى ملائكه و هيچ موجود ديگرى اثبات نكرده، جز انسان كه در ذيل آيات مورد بحث از او چنين حكايت مىكند:" وَ نادَوْا أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ". و نيز از اصحاب اعراف حكايت مىكند كه به يك دسته از مؤمنين مىگويند:" ادْخُلُوا الْجَنَّةَ لا خَوْفٌ عَلَيْكُمْ وَ لا أَنْتُمْ تَحْزَنُونَ" و اين خود نفوذ حكم و امر انسان را در قيامت مىرساند، و همچنين در باره اوصاف روز قيامت مىفرمايد:" قالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَ السُّوءَ عَلَى الْكافِرِينَ" «4» و نيز مىفرمايد:" وَ قالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِيمانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِي كِتابِ اللَّهِ إِلى يَوْمِ الْبَعْثِ فَهذا يَوْمُ الْبَعْثِ وَ لكِنَّكُمْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ" «5».اين آيات و همچنين آيات راجع به شفاعت و شهادت انسان قرائنى است كه احتمال انسان بودن مؤذن مزبور را در ذهن تقويت مىكند، در بحث روايتى آينده نيز رواياتى خواهد آمد كه اين معنا را تاييد مىكند.(1) سوره انعام آيه 93(2) سوره نحل آيه 32(3) سوره زخرف آيه 77(4) آنان كه از علم برخوردار شدند گويند: امروز رسوايى و بدى از آن كافران است. سوره نحل آيه 27(5) آنان كه علم و ايمانشان دادند (به كفار) گويند شما در كتاب خدا تا روز رستخيز بسر بردهايد، اينك امروز روز رستاخيز است ولى شما نمىدانستيد. سوره روم آيه 56
