بيان ضعف روايتى كه مى‏گويد موسى (ع) از زبان قومش تقاضاى رؤيت كرد - ترجمه تفسیر المیزان جلد 8

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 8

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

عضلات و عدسى‏هاى چشم و گرفتن و پس دادن نور، محال است كه به خداى تعالى تعلق گرفته و در نتيجه انسان خدا را ببيند، و در اين معنا هيچ فرقى بين دنيا و آخرت نيست، برهان عقلى و آيات و روايات هم بر اين معنا دلالت دارند. بله، در اين ميان علمى است ضرورى و مخصوص كه به خداى تعالى تعلق مى‏گيرد و آن را نيز رؤيت مى‏نامند، و مقصود آيات و رواياتى كه رؤيت خدا را اثبات مى‏كند به شهادت قرائن بسيار و صريحى كه در آنها است همين علم است كه جز در موطن آخرت براى كسى دست نمى‏دهد، و اين غير آن علم ضرورى است كه از راه استدلال حاصل مى‏شود. و ثانيا جمله" رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ ..."، بطور كلى از مساله رؤيت بصرى از حيث اثبات و نفى و سؤال و جواب اجنبى است، و اصلا متعرض آن نيست، و مدار كلام در آن رؤيت، به معناى ديگرى است كه اصطلاح روايات بر آن است، و آن رؤيت به قلب است.

بيان ضعف روايتى كه مى‏گويد موسى (ع) از زبان قومش تقاضاى رؤيت كرد

و اما روايت عيون الاخبار «1» كه متضمن سؤالات مامون است از حضرت رضا (ع) و در آن دارد كه:" حضرت رضا (ع) در جواب از مساله درخواست رؤيت فرمود: موسى اين سؤال را از زبان قومش كرد، چون قوم او اصرار داشتند خدا را ببينند و مى‏گفتند:" أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ" و وقتى خداوند دوباره زنده‏شان كرد ناچار موسى را وادار كردند كه اين درخواست را براى خود كند، و موسى قبول نمى‏كرد ولى وقتى ديد اصرار مى‏كنند عرض كرد:" رَبِّ أَرِنِي" يعنى خدايا اينها مى‏گويند كه تو خودت را به من بنمايى"؟ همانطورى كه در اخبار راجع به بهشت آدم «2» اشاره كرديم سندش ضعيف است.

علاوه بر اين مضمون آن با اصول مسلم اخبار ائمه اهل بيت (ع) سازگار نيست، زيرا اخبار آن حضرات و مخصوصا خطبه‏هاى«3»

امير المؤمنين و حضرت رضا «4» (ع) مملو است از داستان تجلى و رؤيت به قلب، و با اين حال جهت ندارد كه آن حضرت رؤيتى را كه در آيه مورد بحث مورد سؤال و جواب واقع شده حمل بر رؤيت بصرى نموده، آن گاه به امثال جوابهاى جدلى متوسل شده و آيه را توجيه كنند، توجيهى كه هم خلاف ظاهر خود آيه است و هم خلاف ظاهر حال موسى (ع) است، زيرا اگر بنى اسرائيل از او درخواست كرده بودند كه رؤيت خدا را براى خود تقاضا كند، بطور مسلم درخواستشان را رد مى‏كرد.


(1) عيون الاخبار ج 1 ص 159

(2) ترجمه الميزان ج 1 ص 220 ط جامعه مدرسين‏

(3) نهج البلاغه فيض ص 582 خطبة التوحيد

(4) عيون الاخبار ج 1 ص 125

/ 504