وجوه ديگرى كه در معناى جمله فوق محتمل است
بعضى از مفسرين آيه را چنين تفسير كردهاند كه:" شما مبعوث خواهيد شد به همان صورتى كه مىميريد، مؤمن با ايمان خود و كافر با كفر خود"، چون از اين كلام بر مىآيد كه كلمه" بدء" را به معناى زندگى دنيا گرفته و خواسته است آيه را چنين معنا كند:" شما كه در دوران زندگى دنيوىتان مخلوق خدا بوديد و خداوند فرقهاى از شما را هدايت و فرقهاى را گمراه نمود، در آخرت نيز دو فرقه خواهيد بود" و اين معنا صحيح نيست، زيرا كلمه" بدء" در امورى كه داراى استمرار و امتداد است به معناى آغاز آن و اولين جزء وجود آن است نه تمامى آن. در آيه مورد بحث هم اين كلمه در خطاب به انسان واقع شده كه موجودى است داراى استمرار، و معناى آن ابتداى وجود انسان است نه سرتاسر زندگى دنيوى او.علاوه بر اينكه اين آيه تتمه آياتى است كه ابتداى خلقت بشر و داستان سجده ملائكه را بيان مىكند. پس مراد از" بدء" در اين آيه آغاز آفرينش نوع بشر است كه در اول داستان گفته شده، و از آن جمله اين بود كه پس از اينكه ابليس را رجم نمود به وى فرمود:" اخْرُجْ مِنْها مَذْؤُماً مَدْحُوراً لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ" و در اين وعدهاش بنى نوع بشر را به دو گروه تقسيم كرد: يكى آنان كه صراط مستقيم را دريافتند، و يكى آنان كه راه حق را گم كردند، اين يكى از خصوصيات ابتداى خلقت بشر بود كه در عودشان نيز اين خصوصيت هست.آيات ديگرى هست كه اين خصوصيت را به بيان صريحترى توضيح داده، از آن جمله فرموده است:" قالَ هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ إِلَّا مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغاوِينَ" «1» خداوند در اين آيه به قضاى حتمى خود مردم را دو طايفه كرده: يكى آنان كه ابليس نمىتواند گمراهشان كند، و يكى آنان كه به اختيار خود او را پيروى مىكنند و در نتيجه گمراه مىشوند. هم چنان كه فرموده:" كُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ" «2» و اين قضاى حتمى به گمراهى آنان، در اثر متابعتى است كه از ابليس مىكنند، نه اينكه متابعتشان از ابليس اثر(1) ... و هرگز تو را بر بندگان من تسلط و غلبهاى نخواهد بود مگر آن گمراهانى كه از تو پيروى مىكنند. سوره حجر آيه 42(2) چنين فرض و لازم شده كه هر كس شيطان را دوست و پيشواى خود سازد، او را گمراه كند.سوره حج آيه 4