فرعون بعد از ايمان آوردن ساحران آنان را به توطئه و تبانى قبلى با موسى (ع) متهم و آنان را تهديد مى‏كند - ترجمه تفسیر المیزان جلد 8

حقيقت معناى اين كلمه مالك و مدبر بلا واسطه جميع اجزاى عالم باشد نبودند، بلكه اجزاى عالم و امور آن را در بين ارباب‏هاى مختلفى تقسيم نموده، و براى خداى تعالى تنها مقام" اله الآلهة" و" رب الأرباب" قائل بودند، نه اينكه هم رب ارباب باشد و هم رب مربوبهاى آن ارباب.

و ادعاى فرعون بنا بر حكايت قرآن كه مى‏فرمايد:" أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلى‏" «1» اين بود كه وى از جهت اينكه حوائج مردم آنهم تنها مردم مصر را برآورده مى‏ساخت داراى مقام بلندترى است از ساير ارباب، نه اينكه ربوبيت تمامى عالم قائم به ذات او باشد، البته اين را هم از نفهمى مردم بت‏پرست بعيد نمى‏دانيم كه مثل فرعون انسانى را پروردگار عالميان بدانند، و ليكن مى‏گوييم كه اصول مذهب و ثنيت اين نيست كه شخصى را رب العالمين بدانند.

فرعون بعد از ايمان آوردن ساحران آنان را به توطئه و تبانى قبلى با موسى (ع) متهم و آنان را تهديد مى‏كند

" قالَ فِرْعَوْنُ آمَنْتُمْ بِهِ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ ..."

اين جمله خطابى است كه فرعون از در خشم و استكبار به ساحران كرده و جمله‏اى است خبرى كه به قرينه مقام انكار و توبيخ را افاده مى‏كند، ممكن هم هست بگوييم جمله استفهام انكارى و يا توبيخى است، و علامت استفهام و يا توبيخ در اولش بوده و حذف شده.

جمله" إِنَّ هذا لَمَكْرٌ مَكَرْتُمُوهُ فِي الْمَدِينَةِ" تهمتى است كه فرعون به ساحران زده و آنان را در توطئه با موسى متهم مى‏سازد، خلاصه فرعون در اين جمله مى‏خواسته است بگويد:

شما در همين چند روزى كه در شهر مجتمع بوديد بجاى اينكه خود را براى مقابله با موسى آماده كنيد پنهانى او را ديده و با او توطئه كرده‏ايد كه عليه من و به نفع وى كار كنيد، و بدين وسيله بر مصر دست يافته اهلش را بيرون كنيد، چون ساحران تا آن روز موسى را نديده بودند، و اگر توطئه‏اى در كار بوده مسلما در آن موقعى بوده كه ساحران در عاصمه فرعون اجتماع كردند.

فرعون با جمله" آمنتم به" ايمان سحره را انكار نموده و با جمله" إِنَّ هذا لَمَكْرٌ" آنان را به توطئه عليه خود متهم ساخت و اين تهمت را براى اين جهت زد كه ساحران را مفسد در مملكت قلمداد كند و با اين دستاويز بتواند آنان را به شديدترين وجهى مجازات نموده و از بين ببرد.

لذا نخست با جمله" فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ" سر بسته و بطور اجمال تهديدشان نموده و آن گاه با جمله" لَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ مِنْ خِلافٍ ثُمَّ لَأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ" بطور تفصيل تهديدشان كرد و گفت: اول دست و پاهاتان را بطور خلاف، يعنى دست راست را با پاى چپ و دست‏

(1) سوره نازعات آيه 24