پاسخ امام به دوگانه پرست
بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحيمْ (دو گانه پرستى به حضور امام صادق (ع ) آمد، و از عقيده خود دفاع مى كرد، عقيده اش اين بود كه جهان هستىداراى دو خدا است ، يكى خداى نيكيها و ديگرى خداى بدى ها و...).امام صادق (ع ) در رد عقيده او و گونه دوگانه پرستى چنين فرمود: اينكه تو مى گوئى خدا دوتا است ، بيرون
از اين تصورات نيستند:1- يا هر دو نيرومند و قديم هستند.2- با هر دو ناتوان هستند.3- يا يكى قوى ، و ديگرى ناتوان است .در صورت اول ، پس چرا يكى از آنها ديگرى را از صحنه خارج نمى كند، تا خود به تنهايى بر جهان حكومت كند؟( نظام واحد جهان حاكى است كه يك حاكم در جهان وجود دارد، بنابراين خدا، يك قوى مطلق است ).صورت سوم نيز بيانگر يكتائى خدا است ، و گفتار ما را ثابت مى كند، زيرا همان قوى خدا است ، ولى ديگرى
خدا نيست به دليل ضعفى كه دارد.در مورد صورت دوم (ضعف هر دو خدا) يا آنها از جهتى با هم متفق هستند و از جهتى مختلف (31) ، در اين صورت
لازم است كه بين آن دو، يك (ما به الامتياز) (چيزى كه يكى از آن خدايان دارد و ديگرى ندارد) باشد، و
نيز لازم است كه آن (ما به الامتياز) امر وجودى قديم باشد، و از اول همراه آن دو خدا بوده ، تا
دوئيت آنها، صحيح باشد، در اين صورت (سه خدا) به وجود مى آيد، و به همين ترتيب چهار خدا و پنج خداو
بيشتر مى شود، و بايد معتقد به بى نهايت خدا باشد.هشام مى گويد: يكى از سؤ الات آن دوگانه پرست اين بود كه (بحث در مورد دوگانه پرستى را به اصل وجود خدا
كشانيد) و به امام صادق (ع ) گفت : دليل شما بر وجود خدا چيست ؟امام : وجود آنهمه ساخته ها بيانگر وجود سازنده است ، چنانكه وقتى كه تو ساختمان استوار و محكم و
سربرافراشته اى را ديدى ، يقين پيدا مى كنى كه آن ساختمان ، بنائى داشته است ، گر چه تو آن بنا را
نديده باشى .دوگانه پرست : خدا چيست ؟امام : خدا چيزى است بر خلاف همه چيز، به عبارت ديگر ثابت كردن معنائى است ، چيزى است به حقيقت چيز
بودن ، ولى جسم و شكل ندارد، و به هيچيك از حواس ، درك نمى شود، و خيالها او را در نمى يابند، و گذشت
زمان ، او را كاهش و دگرگون نسازد(32)