شماره مقاله:576
آيينة عَبّاسى، كتابى كلامى در ردّ بر يهود و نصارا به زبان فارسى،
نوشتةابواحمد محمدبن عبدالنبىبن عبدالصانع محدثاخباري نيشابوري معروف به
ميرزا محمد اخباري (1178-1332ق/1764- 1816م). نام كامل كتاب، آيينة عباسى در
نمايش حقشناسى است كه به عنوان « امالى العباسى » يا « امالية العباسى
فى رد على النصاري » نيز ياد شده است (خوانساري، 7/128؛ آقابزرگ، 2/318) و
به اشارة عباس ميرزا، وليعهد فتحعلىشاه، در پاسخ ايرادهاي پادري (= پدر
روحانى، عنوانى كه به شيوخ و علماء نصارا داده مىشد) نوشته شده است.
نگارش اين كتاب در 28 جمادي الثانى 1230ق/7 ژوئن 1815م در كاظمين آغاز
شده و در 3 شعبان همان سال (11 ژوئية 1815) به پايان رسيده است.
آيينة عباسى در 5 فصل، با مقدمه و مؤخرهاي بدين ترتيب تصنيف شده است:
مقدمه، در تصور مطلب؛ فصل اول، رد يهود؛ فصل دوم، رد نصارا؛ فصل سوم، در دو
قسمت: قسمت اول، در عدم اختصاص نبوت به حضرت عيسى، قسمت دوم، در باب
بشارت آن حضرت به پيامبري رسول اكرم؛ فصل چهارم، در مذاهب مجوس و
فرقههاي آن؛ فصل پنجم، در حقيقت اسلام و اثبات نبوت خاصه.
شيوة نگارش كتاب همانند بيشتر رديهها، به صورت پرسش و پاسخ و با لحن جدلى
است. نسخههاي خطى اين كتاب در كتابخانة آستان قدس و كتابخانة آيتالله
مرعشى موجود است. خانبابا مشار چاپ شدن اين كتاب را يادآور شده، ولى به
سال و جاي چاپ آن اشارهاي نكرده است.
مآخذ: آقابزرگ، الذريعة، 1/53، 2/318؛ خوانساري، محمدباقر، روضات الجنات، قم،
1392ق، 7/127-144؛ مرعشى، خطى، 10/293-294؛ مركزي، خطى، 11/2423-2424؛ مشار،
چاپى فارسى، ص 21؛ مشهد 2، خطى، ص 566؛ منزوي، خطى، 2/869. بخش اديان و
مذاهب (ز) تايپ مجدد - 3/5/77 (ز) ن 1- 6/5/77