لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:439
آلِ عَطّار، از خاندانهاي مشهور علمي و ديني شيعه در نجف، در سده‌هاي 12 و 13ق/18 و
19م. نياي بزرگ اين خاندان، سيد محمدبن علي بن سيف‌الدّين حسني بغدادي به علت اقامت
در محل? عطاران (داروسازان و داروفروشان) بغداد، به عطار شهرت يافته است. پس از
آنکه سيدمحمد با فرزندانش از بغداد به نجف کوچيد، بيش‌تر افراد اين خاندان در اين
شهر ساکن شدند. معروف‌ترين چهر? آل عطار، سيد احمدبن محمد (1128-1215ق/1716-1800م)
است. وي در بغداد زاده شد (روايت ديگري نيز وجود دارد که بر پاي? آن، سيد احمد در
نجف زاده شده است. نک : آقابزرگ، طبقات اعلام الشيعه، 1/221). در کودکي به نجف رفت
و در حوز? علمي اين شهر ابتدا مقدمات علوم را فرا گرفت و سپس نزد علماي برجست? آن
روزگار، از جمله شيخ محمدتقي دورقي، آقا محمدباقر بهبهاني، شيخ مهدي فتوني، سيدمهدي
بحرالعلوم و شيخ جعفر کاشف الغطاء به کسب علم پرداخت و در فقه و اصول و نيز در
ادبيات و حديث و رجال تبحر يافت. هم? استادان سيداحمد به سبب دانش و اخلاق و
پارساييش به او علاقه داشتند، ولي او بيش‌تر با بحرالعلوم معاشر بود. کتابخان? شخصي
سيداحمد از خزائن معتبر نجف شمرده مي‌شد. برخي آثار او از اين قرار است: التحقيق في
غايه التحقيق در اصول فقه (خطي)؛ ارجوزه في الرجال (چاپ شده)؛ رياض الجنان في اعمال
شهر رمضان (چاپ بغداد، 1332ق)؛ التحقيق في الفقه و يک ديوان شعر با حدود 5000 بيت.
اشعار او بيش‌تر در مدح اهل بيت رسول و نيز در ستايش يا رثاي استادان و شخصيتهاي
برجست? عصر خويش است اما از هيچ يک از نسخه‌هاي خطي تأليفات وي اطلاعي در دست نيست.
شخصيت مهم ديگر آل عطار، سيد محمدتقي بن حسن بن هادي بن احمد (د 1346ق/1928م) نبير?
احمدبن محمد است. وي نخست عطاري مي‌کرد، اما از اين کار روي گرداند و در طلب
دانشهاي ديني به سامرا رفت و نزد ميرزا محمد تهراني عسکري به فرا گرفتن مقدمات و
سطوح فقه و اصول پرداخت. پس از آن در دروس خارج اساتيد ديگر حضور يافت و به رغم
آنکه کار تحصيل علم را دير آغاز کرده بود، بر بسياري از فضلاي مجتهدين تفوق يافت.
چنانکه ممکن بود به مرجعيت عام نيز برسد، اما اجل مهلتش نداد و در پنجاه و چند
سالگي در نجف درگذشت. سيد محمدتقي کليه ابواب اصول و بسياري از ابواب فقه را بر
پايه استنباط خويش به رشت? تحرير درآورده است. از جمله آثار او، کتاب الخاتمه في
خلل الصلاه است که در 1344ق تأليف شده و 700 صفح? بزرگ را در بر مي‌گيرد. آقابزرگ
تهراني نسخ? دست‌نويس مؤلف را نزد فرزند وي سيد جعفربن محمدتقي ديده است. جاي کنوني
اين نسخه معلوم نيست.
مآخذ: آقابزرگ، الذريعه، 3/480، 7/131، 11/320-321؛ همو، طبقات اعلام الشيعه (القرن
الثالث بعدالعشره)، مشهد، 1404ق، 1/113-114، 309-310، 3/130-135، 5/26؛ همان، القرن
الرابع عشر، 1/252؛ امين، محسن، اعيان الشيعه، بيروت، 1403ق، 3/130-135، 5/26؛
حارثي، بهاءالدين، متن الرحمن، نجف، 1344ق، صص 129، 134؛ زرکلي، خيرالدين، الاعلام،
چ 2، 1/232؛ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفين، 2/131، 3/34، 208، 9/128؛ مدرس تبريزي،
محمدعلي، ريحانه الادب، تبريز، 1346ش، 4/5، 144، 8/472؛ موسوي اصفهاني، محمد مهدي،
احسن الوديعه، بغداد، صص 4، 6.
بخش معارف
