محمد بن عبيد اللّه بن ابي سليمان (ميسره). - راویان مشترک نسخه متنی

محمد بن عبيد اللّه بن ابي سليمان (ميسره).

240محمد بن عبيد اللّه بن ابي سليمان (ميسره).

(77 (1) - 155 ه . ق).

كنيه: ابوعبدالرحمن.

نسب: فَزاري.

لقب: عَرْزَمى، كوفي.

طبقه: ششم.

پدر بزرگ وي (ميسره) بيش تر به كنيه اش ابوسليمان مشهور است و از آن چه كه رجاليون درباره عمويش عبدالملك (2) - كه راويي بلند آوازه و برجسته و نيز حافظي بزرگ بود - گفته اند، برمي آيد اين است كه او و وابستگان اش در (جَبّانة عَرْزَمِ) كوفه، ساكن بوده و از اين روى، به (عَرْزَمى) شهرت يافته اند. (3) .

دو پسرش عبدالرحمن و اسحاق نيز از راويان حديث بوده و رجاليون، عبدالرحمن را در شمار راويان آورده اند.و ي را از بندگان شايسته خدا دانسته اند كه حديث هاي بسيار شنيد و نوشت، امّا كتاب هاي خود را در خاك پنهان و از حفظ، نقل حديث كرد و عراقيان از او حديث اخذ كردند.

طبقه و منزلت روايي محمّد .

رجاليون شيعي درباره او كه از راويان طبقه ششم است، سكوت كرده اند و برخي رجاليون اهل سنّت، از جمله: عجلي و ابن حبّان وي را توثيق يا تصديق كرده اند و كساني چون: نسائى، ابن مبارك، يحيي بن سعيد قطّان، عبدالرحمن بن مهدي و ابن معين، كه از او انتقاد يا نقل حديث او را رها كرده اند به ناتواني اش در نقل حديث از حفظ، خرده گرفته اند.و ي كه به گفته شيخ طوسى، از صحابه امام صادق (ع)بود، از راوياني چون: حكم بن عتيبه، صفوان بن سُلَيم، عطاء بن ابي رَباح، عطيه عوفى، مكحول شامى، نافع غلام ابن عمر و ابو اسحاق سبيعي روايت كرده است و راوياني چون: فرزندش عبدالرحمن، سفيان ثورى، سيف بن عمر تميمى، شعبة بن حجّاج، عامر بن مدرك، عبدالرزّاق بن همّام و عبدالعزيز بن مسلم از او روايت كرده اند.و ي كه ترمذى، ابن ماجه و ديگران حديث هايش را در كتاب هاي خود نقل كرده اند، (4) از رسول خدا(ص) روايت كرده است كه فرمود:.

هفت چيز است كه پاداش آن پس از مرگ، به بنده اي كه در گور خود آرميده است مي رسد: آموختن دانش، احداث جوي آب، كندن چاه، كاشتن درخت، ساختن مسجد، به ارث گذاردن قرآن و به جاي گذاردن فرزندي كه پس از مرگ براي او از خدا آمرزش بخواهد. (5) .و ي در سال هاي پاياني سلطنت منصور، در حالي كه 78 سال داشت، در سال 155 ه . ق . درگذشت. (6) .

منابع ديگر

الطبقات الكبري 6/ 368؛ تاريخ الثقات 409؛ كتاب الضعفاء و المتروكين 213؛ الجرح و التعديل 4/ ق 1/ 1؛ رجال طوسي 293؛ الانساب 4/ 178؛ معجم البلدان 2/ 99 و 100؛ اللباب في تهذيب الانساب 2/ 334؛ تهذيب الكمال 18/ 322 ميزان الاعتدال 3/ 635؛ تهذيب التهذيب 9/ 322؛ تقريب التهذيب 2/ 187؛ منهج المقال 304؛ مجمع الرجال 5/ 257؛ جامع الرواة 2/ 147؛ تنقيح المقال (باب الميم) 3/ 148؛ معجم رجال الحديث 16/ 267.

1. كسي بدين تاريخ اشاره نكرده است، امّا از سخن ابن حبّان كه او را هنگام مرگ 78 ساله دانسته است، همين تاريخ به دست مي آيد.

2. پيش تر به ترجمه عبدالملك پرداختيم. بسياري از رجاليون در آغاز ترجمه محمد، وي را با ويژگىِ (برادر زاده عبدالملك) معرفي كرده اند.

3. برخي گفته اند كه شهرت وي به (عَرْزَمى) و (فَزارى) به دليل وابستگي نژادي او به تيره (عَرْزَم) از (بني فَزاره) بوده و برخي ديگر اين شهرت را به دليل ولاء حلف او با آنان دانسته اند.

4. نك: كفاية الاثر، 239؛ تهذيب الكمال 26/ 42 و بحار الانوار 36/ 389.

5. كتاب المجروحين 2/ 247.

6. كتاب التاريخ الكبير 1/ 171؛ كتاب المجروحين 2/ 246و تاريخ الاسلام 9/ 606.