عبدالوهّاب بن عبدالمجيد بن صَلْت. - راویان مشترک نسخه متنی

عبدالوهّاب بن عبدالمجيد بن صَلْت.

187عبدالوهّاب بن عبدالمجيد بن صَلْت.

(110 - 194 ه . ق).

كنيه: ابومحمّد.

نسب: ثقفي.

لقب: بصري.

طبقه: هشتم.

وي كه به گفته اكثر دانش مندان اهل سنّت در سال 110ه.ق به دنيا آمد، از قبيله (ثقيف) است وجدّ سوم او حكم بن ابي العاص (1) ، در شمار صحابيان رسول خداست.

او در زمان خلافت منصور عبّاسي وارد بغداد شد و در آن جا به نشر حديث پرداخت و در اين باره اهتمام مي ورزيد و همواره بر اهل حديث انفاق مي كرد.

از يحيي بن سعيد انصاري احاديثي نوشت كه همه آنها از بين رفت و او دوباره نزد يحيي شتافت و حديث نوشت.

طبقه و منزلت روايي عبدالوهّاب .

در كنار سكوت رجاليون شيعي از اظهار نظر درباره شخصيّت روايي وى، تمام رجاليون اهل سنّت، از جمله: ابن سعد، عجلى، ذهبى، ابن معين و ابن حجر او را كه از راويان طبقه هشتم است، توثيق كرده اند و تنها خُرده اي كه از او گرفته اند آن است كه در چند سال آخر زندگى، گرفتار خلط و اشتباه در نقل حديث شده بود (2) . از همين بابت است كه عقيلي وي را در شمار ضعفا نام برده است.

شيخ طوسي و نيز برقي وي را در شمار اصحاب امام صادق (ع)نام برده اند.و ي از امام صادق (ع)خالد حذّاء، داوود بن ابي هند، ابن جُرَيْج، مالك بن دينار، يحيي بن سعيد انصاري و ديگران روايت كرده است و احمد بن حنبل، اسحاق بن راهويه، ابن ابي شيبه، ابن مدينى، شافعى، وهب بن منبّه و يحيي بن معين از او روايت كرده اند.

احاديث او در صحاح شش گانه اهل سنّت و نيز در تهذيب و استبصار (3) نقل شده است.و ي در سال 194 ه . ق . كه هنوز محمّد امين بر جهان اسلام حكم مي راند، در شهر بصره درگذشت. (4) .

منابع ديگر

تا ريخ الثقات 314؛ رجال برقي 25؛ كتاب الضعفاء الكبير 3/ 75؛ الجرح والتعديل 3/ ق 1/ 71؛ كتاب الثقات 7/ 132؛ رجال صحيح البخاري 2/ 494؛ رجال صحيح مسلم 2/ 5؛ رجال طوسي 238 و 267؛ تاريخ بغداد 9/ 40 و 11/ 18؛ تهذيب الاسماء واللغات ج 1/ ق 1/ 310؛ تهذيب الكمال 18/ 503؛ سير اعلام النبلاء 9/ 237؛ ميزان الاعتدال 2/ 680؛ العبر في خبر من غبر 1/ 245؛ تذكرة الحفّاظ 1/ 321؛ تاريخ الاسلام 13/ 299؛ تهذيب التهذيب 6/ 449؛ تقريب التهذيب 1/ 528؛ منهج المقال 216؛ مجمع الرجال 4/ 111؛ شذرات الذهب 1/ ق 1/ 340؛ جامع الرواة 1/ 523؛ تنقيح المقال 2/ 234؛ معجم رجال الحديث 11/ 42؛ قاموس الرجال 6/ 195 (چاپ قديم).

1. البتّه نبايد اين شخص را با پدر مروان بن حكم؛ يعني حكم بن ابي العاص كه از قريش و نيز از دشمنان رسول خداق بود، يكي دانست، چرا كه اين (حكم) از (ثقيف) است. خطيب بغدادي شجره نامه عبدالوهّاب را اين گونه ثبت كرده است: عبدالوهّاب بن عبدالمجيد بن الصلت بن عبيداللّه بن حكم بن ابي العاص بن بشر بن ... جشم بن قيس و هو ثقيف بن منبّه (تاريخ بغداد 11/ 18).

2. به گفته ذهبى، اين عارضه مشكل آفرين نيست، زيرا وي در اين سال ها حديثي نقل نكرد (سير اعلام النبلاء 9/ 239).

3. نام پدر اين راوي در نسخه هاي موجود تهذيب (6/ 311) و استبصار (3/ 41) (عبدالحميد) ثبت شده است.

قهپايي هم عبدالوهّاب بن عبدالمجيد و هم عبدالوهّاب بن عبدالحميد را در كتاب خود و به دنبال هم ذكر كرده و (بصرى) را لقب عبدالوهّاب بن عبدالحميد دانسته است، امّا شوشتري تصريح كرده كه ثبت (عبدالحميد) خطا و تصحيف (عبدالمجيد) است.

آيةاللّه خوئي از اين كه شيخ طوسي دوبار وي را در شمار اصحاب امام صادق (ع)نام برده است، به منظور پرهيز از وقوع تكرار در كلام شيخ، چنين نتيجه گرفته است كه اين دو نام از آنِ دو نفر است و دومين فرد را بايد (عبدالوهّاب بن عبدالحميد) دانست.

البتّه در كنار توجّه به اين نكته كه رجاليون نامىِ مسلمان، از شخصي به نام (عبدالوهّاب بن عبدالحميد) يادي نكرده اند، بايد دانست كه حديث موجود در تهذيب و استبصار را (سليمان بن داوود منقرى) از (عبدالوهّاب) نقل كرده است و(سليمان) كسي است كه به گفته خطيب بغدادى، از راويان طبقه هشتم روايت مي كرد و فرد مورد ترجمه نيز از همين طبقه است. بنابر اين با توجه به تصريح شوشتري به تصحيف نام پدر (عبدالوهّاب) نام درست فرد مورد ترجمه همان (عبدالوهّاب بن عبدالمجيد) است.

4. الطبقات الكبري 7/ 289؛ تاريخ خليفه 383 و كتاب التاريخ الكبير 6/ 97.