علي بن عمر بن علي بن حسين(ع). - راویان مشترک نسخه متنی

علي بن عمر بن علي بن حسين(ع).

204علي بن عمر بن علي بن حسين (ع) (1) .

( - پس از 150 ه . ق ).

كنيه:.

نسب: قرشى، هاشمى، علوي.

لقب: مدنى، اصغر، محدّث.

طبقه: هشتم.

وي فرزند عمر اشرف و نوه امام سجّاد بود و نسل پدرش عمر از طريق او ادامه يافت. نويسندگان عمدة الطالب و سراج الانساب از او با وصف (اصغر) ياد كرده، براي او سه پسر (2) به نام هاي قاسم، حسن و عمر بر شمرده اند كه همه بنابر ادّعاي اين دو نويسنده از راويان پدر خويش اند. (3) .

آية اللّه خوئي از روايت موجود در كافى، (4) امامي مذهب بودن و نيز فروتني او در برابر سخنان امام صادق (ع)را كه در آن به امامت امام كاظم (ع)تصريح فرموده بود، نتيجه گرفته است، هرچند اين روايت را به لحاظ برخي راويان اش ضعيف مي داند.

نويسندگان عمدة الطالب و سراج الانساب از او با لقب (محدّث) نيز ياد كرده اند. نويسنده عمدة الطالب افزون بر اين، گفته است: وي از امام صادق (ع)نقل حديث مي كرده است.

بنا به نقل طبرى، در جريان قيام نفس زكيّه در مدينه، رياح بن عثمان، فرمان دار شهر به دنبال بزرگان ساكن مدينه، از جمله امام صادق (ع)و علي بن عمر فرستاد و نزديك بود به بهانه مماشات با قيامِ نفس زكيّه و تمايل به آن، آنان را به قتل برساند.

طبقه و منزلت روايي علي .

رجاليون شيعي و سنّي از پرداختن به جنبه هاي شخصيّت روايي او كه از راويان طبقه هشتم است، سكوت كرده اند. ابن حجر آشكارا حال او را مستور مي داند، امّا ابن حبّان وي را در شمار افراد ثقه نام برده و افزوده است: در جايي نيافته ام كه وي از تابعيان حديثي شنيده باشد، از اين رو او را در طبقه راويان اتباع التابعين ياد كرده است (5) و احاديثي را كه راوياني غير از فرزندان اش از او نقل كرده اند، معتبر دانسته است.

شيخ طوسي وي را در شمار صحابيان امام صادق (ع)نام برده است.و ي از رسول خدا(ص) به نحو ارسال و نيز از پسر عمويش امام صادق (ع)و پدرش عمر نقل روايت كرده است و افرادي هم چون: ابراهيم بن علي رافعى، پسر عمويش حسين بن زيد، برادر زاده اش عمر بن محمّد و يزيد بن عبداللّه بن الهاد از او نقل روايت كرده اند. (6) .

ذهبي او را (قليل الرواية) دانسته است و ابو داوود، روايات او را در سنن خود و نيز در كتاب المراسيل نقل كرده است. (7) .و ي پس از سال 150 ه . ق . درگذشت. (8) .

منابع ديگر

كتاب التاريخ الكبير 6/ 289؛ تاريخ طبري 7/ 553؛ الجرح والتعديل 3/ ق 1/ 196؛ كتاب الثقات 8/ 2 و 456؛ رجال طوسي 241؛ الفخري 36؛ عمدة الطالب 338؛ تهذيب التهذيب 7/ 367؛ تقريب التهذيب 2/ 41؛ سراج الانساب 111؛ منهج المقال 236؛ مجمع الرجال 4/ 211؛ جامع الرواة 1/ 594؛ تنقيح المقال 2/ 300؛ معجم رجال الحديث 12/ 102؛ قاموس الرجال 7/ 33 (چاپ قديم).

1. ناگفته نماند كه در تقريب التهذيب نام امام سجّاد(ع) از سلسله نسب او به اشتباهِ نويسنده يا ناسخ، حذف شده است.

2. علاوه بر اين سه پسر، در تهذيب التهذيب، از پسر چهارمي به نام محمّد هم ياد شده كه در كتاب هاي مربوط به علم انساب از او يادي نكرده اند. به نظر مي رسد از آن جا كه كنيه حسن، ابومحمّد بوده و از او به ابومحمد الحسن ياد مي شده است، با حذف كلمه (ابو) واشتباه در نگارش و استنساخ، فرزند چهارمي براي او تصور شده است.

3. البتّه رجاليون از اينان در شمار راويان پدرشان نامي نبرده اند و تنها ابن حبّان به اشاره اي گذرا به روايت آنان از پدر بسنده كرده است.

4. 1/ 308/ ح 5.

5. ابن حبّان صفحه دومِ جلد هشتم كتاب الثقات را به (ممّن روي عن اتباع التابعين و شافههم) اختصاص داده است.

6. تهذيب الكمال 21/ 78 - 79 و نك: الكافي 1/ 308.

7. تهذيب الكمال 21/ 78.

8. تاريخ الاسلام 9/ 531.