يونس بن ابي اسحاق. - راویان مشترک نسخه متنی

يونس بن ابي اسحاق.

273يونس بن ابي اسحاق.

(حدود 69 - 159 ه . ق).

كنيه: ابواسرائيل.

نسب: سبيعي.

لقب: همدانى، كوفي.

طبقه: پنجم.

يونس از نوادگان سبيع بن سبع بن صعب، شاخه اي از قبيله بزرگ هَمْدانِ يمني است كه در كوفه ساكن شده و محله اي در كوفه به نام آنان مشهور است. گروهي از دانشمندان اسلامي نيز به اين محلّه منتسب و به لقب (سبيعى) معروف اند. پدرش (عمرو بن عبدالله) معروف به (ابواسحاق) از دانشمندان وفقيهان آن ديار به شمار مي رود. (1) اسرائيل و عيسي فرزندان يونس نيز از راويان حديث اند.

طبقه و منزلت روايي يونس.

و ي از راويان طبقه پنجم است و رجاليون اهل سنت در باره اش به اختلاف سخن گفته اند .

برخي مانند نسائى، عجلى، ابن معين، ابن حبّان، ابي فلاح، ذهبي او را توثيق كرده و ابن حجر او را صدوق دانسته است. ابن فراش احاديث او را سُست و ابوحاتم احتجاج به احاديث او را نادرست مي دانند. احمد بن حنبل و قطّان نيز او را تضعيف كرده اند. در ميان دانشمندان شيعي برقي و شيخ طوسي او را در شمار اصحاب و راويان امام صادق (ع)، آورده، امّا در باره جرح يا تعديل وي سخني نگفته اند. روايات او در منابع اهل سنّت مانند صحيح مسلم (كتاب الجهاد) و المعرفة والتاريخ (2) و نيز منابع شيعى، مانند كافى (3) آمده است. او در اين روايات از امام صادق (ع) ابراهيم بن محمد بن سعد بن ابي وقاص، انس بن مالك، بريد بن ابي مريم سلّونى، بكر بن ماعز كوفى، حسن بصرى، خيثمة بن عبدالرحمن جعفى، ابواسحاق سبيعي (پدر يونس) و گروهي ديگر روايت كرده است و كساني چون: ابراهيم بن محمد فزّارى، اسماعيل بن عيّاش، حسن بن قتيبه مدائنى، سفيان ثورى، سليمان بن حيان، عبدالله بن سالم افطس و فضل بن دكين از وي روايت كرده اند.و ي با سه واسطه از پيامبر(ص) روايت مي كند فرمود: (هر حيله گري در روز قيامت پرچمي با خود دارد (همه او را مي بينند تا رسوا شود).) (4) .

يونس در سال 159 ه . ق . در حالي كه هشتاد و اندي سال از عمر خود سپري كرده بود، وفات يافت. برخي نيز وفات او را 152 يا 154 ه . ق . دانسته اند. (5) .

منابع ديگر

كتاب التاريخ الكبير 8/ 408؛ رجال برقي 30؛ تاريخ الثقات 486؛ رجال صحيح ابن منجويه 2/ 369؛ رجال نجاشي ش 301؛ رجال طوسي 337؛ معجم البلدان 3/ 183؛ الكامل في التاريخ 6/ 42؛ ميزان الاعتدال 4/ 482؛ تهذيب التهذيب 11/ 433؛ تقريب التهذيب 1/ 64؛ شذرات الذهب 1/ 247؛ رياض العلماء 5/ 417؛ تنقيح المقال 1/ 85 و 3/ 337؛ معجم رجال الحديث 20/ 188؛ قاموس الرّجال 9/ 481 (چاپ قديم)؛ مستدركات علم رجال الحديث 8/ 294.

1. نك: ترجمه ابو اسحاق در همين كتاب.

2. المعرفة والتاريخ 1/ 360، 364 و 2/ 439.

3. الكافي 5/ 516.

4. صحيح مسلم 3/(كتاب الجهاد حديث 1735).

5. نك: الطبقات الكبري 6/ 363؛ تاريخ خليفه 347؛ كتاب الثقات 7/ 650؛ الكامل في ضعفاء الرجال 7/ 178؛ تاريخ الاسلام 9/ 673 و تقريب التهذيب 2/ 384.