يكي بودن ولي در هر عصر - شمیم ولایت نسخه متنی

يكي بودن ولي در هر عصر

دليل اثبات بعضي از امور دليل بر يكي بودن آن‏ها نيز هست. اين سخن درباره «توحيد» بالاصالة و درباره خلافت و «امامت» بالتبع جاري است.

توضيح اين‏كه اگر عالم خدايي دارد، اين خدا يكي يكي باشد، چون با وجود دو خدا كه صفاتشان عين ذات هم باشد، يعني دو علم، دو قدرت و دو مديريت،
آسمان‏ها و زمين از بين مي‏روند؛ (لوكان فيهما الهة إلاّ الله لفسدتا)[1]. نمي‏توان گفت كه دو خدا براساس حقّ كار مي‏كنند، زيرا غير از خود خدا حقّي در عالم نيست و ساير موجودات عدم محض هستند و نفس الامر و واقع، هر چه باشد، همه فعل خداست، پس اگر ذات حضرت حق موجود است، به طور قطع، واحد و بدون شريك است؛ (الله لا إله إلاّ هو الحي القيّوم)[2].

درباره رسول الهي نيز همين مطلب وجود دارد؛ يعني دو رسول در زمين و زمان واحد نمي‏توانند جامعه را اصلاح كنند. امامان معصوم هم كه هر كدام مظهر تامّي از اسماي الهي هستند، برنامه خاصي دارند، از اين‏رو از ميان دو معصوم كه در يك زمان زندگي مي‏كنند، يكي امام و ديگري مأموم است.

براساس اين معيار كلّي نمي‏توان گفت كه مصداق (الذين امنوا... ) در آيه ولايت، جميع يا گروهي از مؤمنان هستند كه در حال ركوع زكات مي‏دهند، چون هرج و مرج پيش مي‏آيد و نقض غرض مي‏شود، زيرا هدف از تعيين ولي جلوگيري از هرج و مرج است و اگر قرار باشد هر كسي در حال ركوع صدقه بدهد، امام و رهبر باشد و چنين ادّعايي داشته باشد، موجب هرج و مرج خواهد بود.

از اين‏رو، منظور از (الذين امنوا... ) تنها حضرت علي(عليه‌السلام) است و ولايت ساير ائمه(عليهم‌السلام) از دلايل ديگر استفاده مي‏شود، زيرا از ظاهر آيه به همراه شأن نزول، اختصاص ولايت به آن حضرت فهميده مي‏شود و همين اختصاص در اذهان عموم مسلمانان صدر اسلام هم وجود داشت. چنان‏كه عمر چهل بار صدقه داد تا آيه درباره‏اش نازل شود، ولي نازل نشد. عمل عمر نشان مي‏دهد كه با اين كار خود را مشمول آيه ولايت نمي‏دانست، وگرنه خواستار نزول آيه نمي‏شد و به استناد همين آيه
خود را ولي معرفي مي‏كرد.

[1] ـ سوره انبيا، آيه22.

[2] ـ سوره بقره، آيه255.