لطفا منتظر باشید ...
پيشواي قياس در محضر امام صادق(عليه‌السلام)
نعمان بن ثابت مشهور به ابوحنيفه، يكي از پيشوايان چهارگانه اهل سنّت، سردمدار مكتب قياس و معاصر امام صادق(عليه‌السلام) است. او در حقيقت قرباني مرام ممنوعيّت كتابت حديث است، زيرا ممنوعيّت كتابت حديث و رسميت يافتن شعار «حسبنا كتابالله»[2] از يك سو، و پيروي نكردن از اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم‌السلام) از سوي ديگر، ارتباط معنوي و عملي پيروان مكتب خلفا را با رسول اكرمصلي الله عليه و آله و سلم قطع كرد. در دهههاي بعد كه پيروان اين مكتب به اشتباه بودن اين تفكّر پيبردند، با رفع اين ممنوعيّت، به كتابت حديث روي آوردند، ليكن به ثبت احاديثي پرداختند كه غالب آنها با سرچشمه زلال وحي بيارتباط بود و از كعب الأحبارها، ابوهريرهها و... به دستشان رسيده بود، به گونهاي كه گويند: ابوحنيفه معتقد بود، تنها هفده حديث صحيح و قابل اعتماد وجود دارد. از اينرو براي جبران اين كمبود چارهاي جز پناهبردن به قياس نيافت و مكتب فقهي خود را بر اين پايه بيپايه و اساس بنيان نهاد. در حالي كه فقه و احكام عملي اسلام جزو علوم نقلي است و دخالت دادن عقل در آن براي فهميدن ملاكات احكام و حكم كردن براساس آن دريافتهاي عقلي، نامي جز بيراهه رفتن و كژراهه پيمودنو مقصدي غير از دوري از حقيقت و بيگانگي از واقعيت ندارد.
[1] ـ التوحيد، ص68، باب التوحيد ونفي التشبيه، ح23. [2] ـ قال عمر: «إنّ رسول اللّهلله غلبه الوجع وعندكم القرآن حسبنا كتاب اللّه» (نهج الحقّ وكشف الصدق، ص 372 به نقل از صحيح مسلم، ج 5، ص 76، باب ترك الوصية؛ صحيح بخاري، ج1، ص57، ح114 و منابع ديگر).
