توجيه مقبول - شمیم ولایت نسخه متنی

توجيه مقبول

«قصد تعليم داشتن در اين‏گونه از ادعيه» كه گاهي از جانب علماي شيعه نيز مطرح مي‏شود، جواب قانع كننده‏اي نيست كه بتوان با تكيه بر آن حلّ اشكال كرد[1]. بهتر است كه در جواب اين‏گونه بگوييم:

1. استغفاري كه در اين ادعيه مطرح است، استغفار دفعي است؛ يعني استغفاري كه مانع عروض غفلت و گناه مي‏شود، نه استغفار رفعي كه براي از ميان برداشتن و زايل كردن گناه و خطاي موجود است، مَثَل آنان مَثَل كسي است كه پارچه‏اي بر روي آينه شفاف آويزان مي‏كند تا غبار بر چهره آن ننشيند، نه مانند كسي كه بر روي آينه غبار گرفته‏اش دستمال مي‏كشد تا غبارروبي كند!

2. جواب ديگري كه صاحب كشف الغمّه نيز گفته[2]، اين است كه:

آن ذوات مقدّس، هميشه و با تمام وجود متوجّه باري تعالي بوده، قلب آنان مالامال از عشق به او است و پيوسته مراقب اين توجّه و عشق هستند. عبادت و توجّه آن‏ها مانند كسي است كه خدا را مي‏بيند و متوجّه اين نكته است كه خدا نظاره‏گر اعمال آن‏هاست؛ «اُعبد الله كأنّك تراه فإن لم تكن تراه فإنّه يراك»[3].

[1] ـ مؤلّف كتاب كشف الغمّه مي‏گويد: در ادعيه امام كاظم(عليه‌السلام) كه در سجده مي‏گفت:

«ربّ عصيتك بلساني... وعصيتك ببصري... وعصيتك بسمعي... وعصيتك بيدي... وعصيتك بفرجي... وعصيتك برِجلي... وعصيتك بجميع جوارحي... »، مي‏انديشيدم كه چگونه با قول شيعه مبني بر عصمت ائمّه(عليهم‌السلام) سازگار است. با عالم جليل القدر، مرحوم سيد ابن طاوس مطرح كردم، در جوابم گفت: اين تعبيرات را جهت تعليم مردم به كار مي‏بردند، ليكن با خودم فكر مي‏كردم كه آن حضرت اين جملات را در سجده‏هاي شبانه‏اش مي‏گفت و كسي با او نبود تا ياد بگيرد... بعد از آن به ذهنم رسيد كه امام(عليه‌السلام) از روي تواضع چنين كلماتي را مي‏گفت... تا اين‏كه خدا مرا به معناي اين جملات هدايت كرد. آن‏گاه در تشريح آن جواب مطالبي را بيان كرده كه در متن بدان اشاره مي‏شود.

[2] ـ بحارالأنوار، ج52، ص402.

[3] ـ همان، ج96، ص972. آن‏گونه خدا را عبادت كن كه گويا او را مي‏بين،؛ زيرا اگر تو او را نمي‏بيني، او تو را مي‏بيند. بزرگان اهل معرفت از اين مقام به مقام احسان تعبير مي‏كنند.