اقسام ارتباط - شمیم ولایت نسخه متنی

اقسام ارتباط

ارتباط و تأثير بر دو قسم است؛ يا متقابل و دوجانبه است يا يك جانبه. اگر تأثير
متقابل و دوجانبه بود، اوّلي ولي دومي است و دومي نيز ولي اوّلي است؛ مانند اخوّت و برادري كه اگر حسن برادر حسين است، حسين نيز برادر حسن است.

اگر تأثير يك جانبه بود، اوّلي ولي دومي است و دومي مولّي عليه اوّلي است؛ يعني دوّمي تحت ولايت اولي قرار دارد؛ مانند ابوّت و بنوّت و عليت و معلوليت كه پدر ولي و فرزند مولّي عليه او است و علت ولي و معلول مولّي عليه علّت است.

ولايت كه امري اضافي است، اگر به فتح «واو» باشد، تأثير آن يك جانبه است و از كسي كه ولي است، به عنوان والي ياد مي‏شود. اما اگر دو جانبه بود، از آن به ولايت (ه كسر «واو») تعبير مي‏شود و خدا ولي و والي است؛ يعني خدا سرپرست است و موجودات و مخلوقات تحت ولايت و سرپرستي او قرار دارند. از اين رو در قرآن فرمود: (هنالك الوَلاية للّه الحقّ)[1]؛ يعني اگر روزي دولتمندي مالش را از دست بدهد، در آن لحظه براي شخص ظاهر مي‏شود كه ولايت از آن خداست.

به عبارت ديگر، ولايت به معناي قرب بر دو قسم است:

1. قرب اعتباري كه اضافه و نسبت آن مبتني بر دوطرف است؛ اگر كسي به ديواري نزديك باشد، ديوار نيز به او نزديك است و اگر هر حكمي براي يك طرف باشد، براي طرف ديگر هم خواهد بود، ممكن است يك طرف داراي صفتي باشد و طرف ديگر فاقد آن صفت. قرب و بعد و نزديكي و دوري مكاني از اين قبيل است؛ يعني مبتني بر دو طرف است، و اضافه و نسبت، تابع دوطرفِ نسبت و اضافه است.

[1] ـ سوره كهف، آيه 44.