توجيه ناپسند - شمیم ولایت نسخه متنی

توجيه ناپسند

برخي از مفسران اهل سنت گفته‏اند: «كُمْ» در اين دو مورد به معناي «كُنَّ» است، ليكن به تبعيت از لفظ «أهل» مذكّر آورده شد[1]. در نتيجه (عنكم) و (يطهركم) به معناي «عنكنّ» و«يطهّركنّ» است. بدين ترتيب، تفاوتي ميان مخاطب فقرات آيه نيست و با تغيير ضمير، تغييري در جهت خطاب و تعويض مخاطب حاصل نشده است.

جواب. ابتدا چند نكته بايد مورد توجّه قرار گيرد:

الف. وحدت سياق اقتضا مي‏كند كه در صورت وحدت مخاطب، تمام ضماير به كار رفته در آيات هفت‏گانه هماهنگ با يك‏ديگر باشد.

ب. وحدت سياق در جايي صحيح است كه بدانيم متكلّم در صدد بيان يك مطلب است يا حداقل علم به خلاف آن نداشته باشيم و ندانيم كه متكلم در صدد بيان بيش از يك مطلب است يا نه. اما در جايي كه قرينه داريم كه متكلّم در صدد بيان چند مطلب است، ادّعاي وحدت سياق بدون شاهد خواهد بود.

ج. خطاب‏هايي كه به همسران پيغمبر اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم شده، با عتاب همراه است، زيرا در آن تهديد به طلاق؛ (اُمتعكنّ واُسرّحكنّ... )، تهديد به عذاب؛ (يُضاعَف لها العذاب)، تحديد به ماندن در خانه؛ (قرْنَ في بُيُوتكنّ) و... وجود دارد. در حالي كه خطاب به اهل بيت با اكرام و احترام همراه است. اين تفاوت يكي از دلايل عدم
وحدت سياق است.

[1] ـ و أورد ضمير جمع المذكر في «عنكم» و «يطهّركم» رعاية للفظ الأهل والعرب كثيراً ما يستعملون صيغ المذكر في مثل ذلك رعايةً للفظ... (روح المعاني، ج 12، جزء22، ص19، ذيل آيه 33، سوره احزاب).