اميرالمؤمنين(عليهالسلام) برجستهترين انسان كامل و نيز شخصيت ممتازي است كه قبل از خلقت عالم وجود، نور او و نور رسولاللهصلي الله عليه و آله و سلم به صورت يك مجموعه خلق شد، چنانكه رسول اكرمصلي الله عليه و آله و سلم ميفرمايد: «خلقت أنا وعليّ من نورٍ واحد»[1]. سپس اين نور واحد عوالمي را پشت سر گذاشت و به اين نشأه از عالم وجود رسيد تا اينكه در دنيا يكي در لباس نبوت جلوه كند و ديگري در جبّه امامت.براي غير ذات نوراني ائمه معصومين(عليهمالسلام)، نه شناخت عارفانه شهودي كُنه اميرالمؤمنين(عليهالسلام) مقدور است و نه معرفت حكيمانه حصولي عمق يا اوج او ميسور.
علي(عليهالسلام) همتاي جهان آفرينش
انسان كامل چونان اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب(عليهالسلام)، عصاره نظام آفرينش است و آنچه در جهان امكان به طور كثرت مَنْشُور است، در حقيقتِ علي بن ابيطالب(عليهالسلام) به طور وحدتْ ملْفُوف است و هماهنگي اين لَفّ و نَشْر، پيام خاص خود را دارد و آن اينكه وجودهاي طبيعي، مثالي، عقلي و اِلهي اشياي عيني، همتاي مراحل چهارگانه وجود اين عَبْد محض و با اخلاصِ خداوند خواهد بود، به طوري كه اگرنظام تكوين به صورت انسان كامل مُتَمثِّل گردد، همان حضرت علي(عليهالسلام) خواهد بود و اگر حقيقت انسان كاملي مانند علي بن ابي طالب(عليهالسلام) به صورت جهان عيني مُتبلوِر شود، همين جهان كنوني خواهد شد و اين تبادل و تعاملِ متقابل محصول تطابق لَفّ و نشر است كه به آن اشارت شد.
[1] ـ موسوعه امام علي بن ابيطالب(عليهالسلام)،ج8، ص64.