ايمان شهودي علي(عليهالسلام)
چون محدوده علم به قلمرو معلوم است و بهترين معروف در مكتب اهل بيت عصمت و طهارت(عليهمالسلام) اصول پنجگانه است، شايسته است كه كلام نوراني آن حضرت(عليهالسلام) و نيز سنّت و سيرت وي در اينباره بازگو شود.1. شهود مبدأ
حضرت علي(عليهالسلام) در توحيد و مبدأ شناسي، از مقطع قطع علم حصولي، به مشرب يقين شهودي، هجرت وسطي داشت و از مرحله «كأنّ» به مقام برين و منيع «أنّ» واصل شد و خداوند را نه با انديشه، بلكه با شهود و نه در حدّ «كانّ و گويا»، بلكه در حدّ تحقيق و تكميل، به مقدار وسع مخلوق درباره معرفت خالق، شناخت و چنين فرمود: «أفأعبد ما لا أري»[1]؛ شگفتا! آيا ميپرستم خدايي را كه نميبينم؛ يعني خداوند را يقيناً با شهود دل مييابم و او را كه مشهود جان من است، ميپرستم.2. شهود معاد
حضرت علي(عليهالسلام) درباره معاد و قيام قيامت كه حدّاكثر ادراك و باور ديگران درباره آن، از معرفت حصولي و ايمان به غيب نميگذرد، علم شهودي و ايمان به شهادت دارد. لذا از آن جناب چنين مأثور است: «لو كشف الغطاء ما ازددتُ يقيناً»[2]؛ اگر پرده معاد كنار رود و قيامت قائم گردد، چيزي بر يقين من افزوده نميشود؛ يعني هم اكنون اسرار آينده بيپرده براي من مشهود است. پس ايمان آن حضرت(عليهالسلام) به قيامت از سنخ باور به شهادت است، نه از قبيل ايمان به غيب، زيرا براي وي چيزي غايب نيست.[1] ـ نهجالبلاغه، خطبه179. [2] ـ بحارالأنوار، ج66، ص209.