اين است: هر پيامبري به آمدن پيامبر پس از خود مژده ميداد و پيامبران قبلي را تصديق ميكرد[1]؛ (وإذ قال عيسي ابن مريم يا بني إسرائيل إني رسول الله إليكم مصدّقاً لما بين يدي من التوراة ومبشراً برسول يأتي من بعدي اسمه أحمد)[2].اين خط سير به يك دوره كامل آموزشي شباهت دارد كه از سالهاي اول دبستان، بلكه قبل از آن، يعني دوران آمادگي و پيشدبستاني شروع و به مراحل پاياني دانشگاه ختم ميشود. هر يك از اين مراحل، شريعت و مِنهاج ناميده ميشود؛ (لكلٍّ جعلنا مِنكم شِرعةً و مِنهاجاً)[3].
تكامل در شرايع
چنان كه اشاره شد، دين بيانگر نحوه سلوك آدمي در زندگي دنيا براي رسيدن به سعادت حقيقي، يعني رسيدن به مقام انسانيّت و قرب الهي است. از اين رو امور دنيوي را هماهنگ با كمالات اُخروي بيان ميكند.از آنجا كه بشر و جامعه بشري در طول تاريخ در حال تكامل فرهنگي، سياسي، اخلاقي، اجتماعي و... بوده، شرايع الهي نيز همراه و هماهنگ با آن تكامل پيدا ميكرده است؛ بدين معنا كه انسانها در دوران نخستين زندگي بشري در بساطت كامل فكري و فرهنگي به سرميبردند و چون جوامع انساني بساطت كامل اجتماعي را سپري ميكرد، آييني متناسب با همان بساطت براي او جعل و ابلاغ شد.[1] ـ خاتم پيامبرانصلي الله عليه و آله و سلم همه پيامبران پيشين را تصديق كرد و چون خاتم بود، بشارتي به پيامبر پس از خود نداد. [2] ـ سوره صف، آيه 6. هنگامي كه عيسي بن مريم گفت: اي بنياسرائيل! من پيامبر خدا به سوي شما هستم و كتابي كه پيش از من بوده، يعني تورات را تصديق ميكنم و بشارت دهندهام به پيامبري كه پس از من ميآيد و نام او احمد است. [3] ـ سوره مائده، آيه 48. براي هر امّتي شريعت و راه روشني قرار دادهايم.