اقسام يأس - شمیم ولایت نسخه متنی

ليكن حق آن است كه آيه اشاره به بُرهه‏اي از روزگار دارد كه آغاز آن قطعه زماني روز نزول اين آيه بوده است. از اين رو اختصاصي به دوازده يا بيست و چهار ساعت ظرف نزول آيه ندارد.

(اليوم) دوم كه به منظور اهميت دادن به آن روز بزرگ تكرار شده است هم به همين معنا است. تعيين آن روز با اهميت به صفحات آينده موكول مي‏شود.

اقسام يأس

«يأس» كه در مقابل طمع و اميد قرار دارد[1]، در فارسي به نااميدي ترجمه مي‏شود. اميد بر دو قسم است، در نتيجه نااميدي نيز دو قسم خواهد بود. دو قسم اميد عبارت است از:

1. طمع بهره‏برداري و بهره‏مندي از چيزي يا كسي، چنان‏كه قوم صالح به او گفتند: قبل از آن كه ادعاي پيامبري كني اميد داشتيم كه عنصري مفيد براي جامعه ما باشي، زيرا آثار نبوغ در تو پيدا بود؛ (قالوا يا صالح قد كنت فينا مرجوّاً قبل هذا)[2]. در مقابلِ اين اميد يأس و نااميدي از بهره‏برداري و بهره‏مندي قرار دارد.

2. طمع نفوذ در چيزي براي از بين بردن آن، در مقابل اين اميد نااميدي از نفوذ قرار دارد. امام علي(عليه‌السلام) مي‏فرمايد:

هنگام نزول وحي در غار حرا صداي ناله شيطان را شنيدم. از پيامبر خداصلي الله عليه و آله و سلم پرسيدم، اين صدا از كيست و براي چيست؟

فرمود: اين صداي ناله شيطان است كه از معبود شدن خود نااميد شده است؛ «هذا الشيطان قد أيس من عبادته»[3].

[1] ـ هو ما يقابل الطمع (التحقيق، «يأس» ).

[2] ـ سوره هود، آيه 62.

[3] ـ نهج البلاغه، خطبه 192 (قاصعه). هر چند كه در عبارت آن حضرت «أيس» به كار رفته است، نه «يئس»، ليكن فيّومي از برخي نقل كرده كه گفته‏اند: «أيس» مقلوب «يئس» است؛ و بعضهم يقول: هو مقلوب من يئس (مصباح المنير، «أيس» ).