تهمت، هتك و دروغ
(س 988) آيا تهمت زدن و افترا بدون دليل و فحاشى به حضرات محترم روحانى و غيرروحانى موجب فسق مى گردد؟
ج ـ تهمت زدن و افترا به هر مؤمنى موجب فسق و ساقط شدن از عدالت مى شود، خصوصاً
كه مورد تهمت و افترا علما و روحانيون بزرگوار باشند. در روايت از امام صادق(عليه
السلام) آمده است: «كسى كه چيزى را بر ضرر مؤمنى بگويد و هدفش ريختن آبروى او باشد
و خواسته باشد او را از چشم مردم بيندازد و بى اعتبار كند، خدا او را از ولايت خود
خارج و به ولايت شيطان وارد مى كند، و شيطان هم او را قبول نمى كند».
4/3/76
(س 989) آيا مديرى كه اخلاق اسلامى را مراعات نمى نمايد و خلاف قانون عمل مى كند
و عفّت كلام ندارد و با اخلاق قبيح خود، اخلاق اسلامى را زير سؤال ببرد و در حضور
جمع، هتك حرمت نمايد و دانش آموزان را مورد ضرب و شتم قرار دهد، مى تواند الگو
باشد؟ و آيا از نظر شرعى كسى مى تواند به ديگرى توهين كند و در جواب تذكّر و اعتراض
توهين شونده، او را مورد ضرب و شتم قرار دهد؟
ج ـ توهين و اذيّت كردن به افراد ـ چه كوچك و بزرگ، و چه در مراكز فرهنگى و غير
آن ـ حرام و غير جايز است و در حرمت توهين، فرق نمى كند كه طرف، كوچك باشد يا بزرگ،
همچنان كه تنبيه بدنى، علاوه بر آنكه حرام است، اگر موجب تغيير حالت در بدن گردد،
باعث «ديه» هم مى شود و براى جلوگيرى از اين امور، بايد به مسئولين مربوط مراجعه
نماييد. 9/11/74
(س 990) در باب جوك و لطيفه هايى كه امروزه در بين مردم رايج شده و صرفاً براى
مزاح، بدون قصد سوء بعضى صفات و القاب ناشايست را به بعضى از طوايف و اقوام نسبت مى
دهند، با توجه به اينكه در بسيارى موارد منجر به اختلاف و تفرقه در بين اقشار مردم
مسلمان مى گردد، اين كار چه حكمى دارد؟
ج ـ هر چه موجب تشتت و از بين رفتن وحدت كلمه بين ملّت مسلمان بزرگوارمان باشد،
حرام است، و تشخيص آن با گوينده و شنونده است و به محض احتمال و گمان، نبايد حكم به
حرمت نمود. 4/6/74
(س 991) آيا صحبت كردن و خنديدن بدون غرض با پير مرد هفتاد ساله، در صورتى كه
موقع خنده به او نگاه نكنيم، اشكال دارد؟
ج ـ ايذا و عيب جويى مردم حرام است، امّا مزاح و شوخى با آنان، اشكال ندارد.
22/12/69
(س 992) فاش كردن راز جنايت و اطّلاع دادن به نيروى انتظامى كه به واسطه آن
حيثيّت فاميل در معرض خطر باشد، آيا جايز است يا نه؟
ج ـ در حقّ الله جايز نيست; و در حقّ النّاس هم بايد به خود شخص مراجعه كنيد و
ماجرا را به او بگوييد. 16/2/75
(س 993) در مواقعى به دليل موقعيّت شغلى و اجتماعى دروغى گفته ام و حال مى خواهم
ديگر دروغ نگويم، ولى دروغهاى ديگر غير شغلى و اجتماعى به جهت تبعاتى كه دارد و
رودربايستى هايى كه دارم، چه حكمى دارد.ج ـ دروغ حرام است. 14/2/74
(س 994) اگر فردى كه در گذشته براى دوستان خود ماجراهايى را به دروغ تعريف كرده
است، حال توبه كند. اينك اگر از صحّت آن ماجراها سؤال كنند، چه جوابى بايد بدهد؟
ج ـ اگر عنوان كردن ماجراهاى كذب، راجع به افراد و كوبيدن شخصيت آنها بوده است،
بايد كذب بودن ماجراها را مطرح كند و بگويد دروغ گفتم، تا اگر ذهنيتى در باره آن
افراد حاصل شده، برطرف گردد. 2/2/76
(س 995) در مقابل افراد كنجكاو كه گاهى از مسائل شخصى انسان سؤال مى كنند و در
مواردى نه مى توان از دادن جواب طفره رفت و نه مى توان تُوريه نمود، اگر انسان براى
حفظ آبرو و پنهان نمودن مسائل شخصى، دروغى بگويد، آيا جايز است؟
ج ـ خصوصيات زندگى و اسلام خجلت بردار نيست، همه كسانى كه دروغ مى گويند براى
حفظ آبرو و پنهان نمودن مسائل شخصى خودشان است و اين گونه موارد، مجوّزى براى دروغ
گفتن نمى شود. 17/2/73