لطفا منتظر باشید ...
موانـع ارث
(س 1703) اگر شخص مسلمانى از دنيا برود و بعضى از ورثه او كافر باشند، آيا كسانىكه كافر هستند، از فرد مسلمان، ارث مى برند؟
ج ـ كافر، يعنى منكر و جاحد اصول اعتقادات با فرض علم به آنها، از مسلم ارث نمى
برد; اگر نگوييم كه از غير مسلمان بدون انكار هم ارث نمى برد; چون همان طور كه شيخ
صدوق(قدس سره) در كتاب «من لايحضره الفقيه» فرموده، ارث نبردن كافر، عقوبتى است
براى كفرش و در اين جهت، فرقى بين مورّث بودن مسلم و يا غير مسلم كه جاحد نباشد،
نيست. به هر حال، در ارث نبردن كافر (كه انكارش و عنادش با آگاهى به اصول عقايد
است) از مسلم، جاى هيچ گونه شك و شبهه اى نبوده و نيست و روايات متضافره مستفيضه بر
آن دلالت دارد و قدر متيقّن از اجماع در مسئله است و بالجمله، «الكفر من موانع
الارث كالقتل كما عليه الاصحاب»; و امّا غير مسلم، يعنى توده غير مسلمان قاصر و
غافل، به خاطر غفلتشان نمى توان بر آنها تكليف كرد و مؤاخذه شان نمود; چون تكليف
غافل، نه تنها تكليف به محال است بلكه خود، تكليف محال است، و يا آنكه گرچه تكليف
قانونى نسبت به آنها محال نيست و محال بودن، اختصاص به تكليف شخصى و جزئى دارد;
امّا قطعاً معذور هستند. (كما عليه سيدنا الاستاذ الامام الخمينى ـ سلام الله
عليهـ) و مانعيّت عدم اسلامشان از ارث نسبت به مسلم، خلاف اطلاقات و عمومات ارث است
و در بين حدود سى روايت كه شيخ در تهذيب (كه اجمع فقهى از كتب روايى اربعه است)
شايد دو روايت را بتوان به نحوى شامل اين گونه غير مسلمانان دانست; وگرنه بقيّه
اخبار، يا مربوط به كفّار به معنايى كه گذشت مى باشد و يا در مقام بيان احكام فرعى
مانعيّت كفر و عدم اسلام است، نه در مقام بيان اصل مانعيّت، و شمّ الحديث، مانع از
استدلال به آن دو و يا سه روايت در مقابل آن همه روايات و در مقابل علّتى كه محدّث
متعبّد، شيخ صدوق(قدس سره) در كتاب من لايحضره الفقيه ذكر فرموده مى باشد و اگر
گفته نشود كه آنها هم ناظر و مختصّ به غيرمسلم كافر و غيرمسلمى است كه مستحقّ عقوبت
اخروى است، لااقل از اينكه اعتماد به آنها براى چنين فتوايى مشكل، بلكه ممنوع است،
به هر حال بر فرض دلالت آنها و بلكه دلالت بقيّه روايات هم بر مانعيّت مطلق عدم
اسلام، نمى تواند حجّت و قابل اعتماد باشد; چون به نظر اين جانب به جهت تبعيض و
ظالمانه بودن چنين قانونى، يعنى ارث نبردن غيرمسلمان از مسلمان دون العكس كه ارث
بردن مسلمان از غيرمسلمان باشد اين گونه روايات، به حكم مخالف با قرآن بودن بايد
ضرب بر جدار شود و زُخرف است. چگونه خلاف قرآن نباشد و حال آنكه در آيات فراوانى از
قرآن، نهى از ظلم شده و چگونه چنين نباشد و حال آنكه قرآن مى فرمايد: «و تمّت كلمة
ربّك صدقاً و عدلاً...» و در آيه ديگر فرموده: «و ما ربّك بظلاّم للعبيد...» و در
سوره يونس، آيه 44 فرموده: «انّ الله لا يظلم الناس شيئاً و لكنّ النّاس أنفسهم
يظلمون» و مسئله، گرچه محتاج به بحث زيادتر است; امّا به همين مقدار اكتفا مى شود و
اقوى آن است كه كفرِ عن جحود، مانع است نه عدم اسلام.
7/4/79
(س 1704) اگر مردى زوجه خود را با مرد اجنبى در يك فراش، يا در حالتى كه به
منزله يك فراش است، مشاهده كند و هر دوى آنها را بكشد، آيا زوج از زوجه خود ارث مى
برد يا نه؟
ج ـ اگر مرد ببيند مرد اجنبى با همسرش عمل نامشروع (زنا) انجام مى دهد، در صورتى
كه علم داشته باشد، زن مطاوعت نموده است، مى تواند هر دو را بكشد و خون آنها هدر
است و از زوجه خود ارث هم مى برد، چون او را به حق كشته است. 14/8/75
(س 1705) در قتل خطايى و قتل شبه عمد، آيا قاتل از مورّث ارث مى برد يا نه؟
ج ـ قتل خطايى محض، بلكه شبه عمد، مانع از ارث نيست. 14/8/75
(س 1706) شخصى از پدر و مادر مسلمان متولد شده ولى بعد از بلوغ، ماركسيست شده
است، آيا از پدر ارث مى برد يا نه؟
ج ـ اگر كافر، يعنى منكر و جاحد اصول اعتقادات با فرض علم به آنهاست، از مسلمان
ارث نمى برد; به علاوه، اگر مرتد[57] هم باشد، بقيّه احكام مرتد هم بر
او بار مى شود. 12/4/79
