لطفا منتظر باشید ...
واجبات و مستحبات نماز
(س 394) آيا گفتن اذان و اقامه در اول نماز واجب است يا خير؟ج ـ گفتن اذان و اقامه قبل از شروع نمازهاى واجب يوميه، مستحب است.
8/11/75
(س 395) گفتن اذان و اقامه در نمازهاى مستحبى، به قصد قربت چگونه است؟ در
نمازهاى قضا شده يوميه، نماز آيات و وحشت چطور؟
ج ـ گفتن اذان و اقامه براى خواندن نمازهاى واجب يوميّه و قضاى آنها، مستحب و
براى نمازهاى مستحبى، حرام است و در نماز آيات به جاى اذان و اقامه، گفتن سه مرتبه
«الصلاة» به قصد اميد ثواب، مستحب است. 12/11/74
(س 396) اگر مأمومى در نماز جماعت، بعد از تمام شدن نماز اول برسد و نماز اول
خودش را با نماز دوم امام بخواند. آيا براى نماز دوم خودش كه بايد فرادا بخواند،
اقامه (چه مأمومين مشغول ذكر باشند و چه نباشند) لازم است يا خير؟
ج ـ اقامه در مورد سؤال، ساقط مى شود. 5/9/69
(س 397) گفتن شهادت ثالثه «اَشْهَدُ اَنَّ عَلِيّاً وَليُّ الله» در اذان چه
حكمى دارد؟
ج ـ جزو اذان و اقامه نيست، ليكن گفتن آن به قصد قربت، بعد از شهادت ثانيه در
اذان، مانعى ندارد. 26/11/75
(س 398) گفتن كلمه «ادا» در نيّت نماز، چه حكمى دارد؟
ج ـ به زبان آوردن نيّت، لازم نيست. 4/10/75
(س 399) در مسئله 8 العروة الوثقى چنين آمده است: «يشترط في نيّة الصلاة ـ بل
مطلق العبادات ـ الخلوص عن الرياء، فلو نوى بها الرياء بطلت». بنابراين، آيا بايد
نمازهايى را كه به سبب ريا باطل شده، قضا كرد، يا اينكه غرض از بطلان، آن است كه
پاداش و ثواب ندارد؟
ج ـ بطلان به معناى عدم اجزاء است و بايد نمازهايى را كه با ريا خوانده است، قضا
نمايد. 24/7/73
(س 400) ما هو حكم قراءة النيّة في الصلاة، بأن يقول بعد الإقامة; اُصلّي صلاة
الظهر أو العصر مثلاً؟
ج ـ غير لازم و إن لم يكن مضرّاً بالصلاة. 19 ربيع الأول 1416
(س 401) آيا ايستادن به اندازه گفتن تكبيرة الاحرام براى قيام متصل به ركوع،
كافى است؟
ج ـ كافى است. 4/10/75
(س 402) تجويدى كه از نظر شرع در قرائت، معتبر است، كدام است؟
ج ـ خواندن حمد و سوره و قرآن به همان نحوى كه مسلمانان مى خوانند، مجزى است.
11/1/74
(س 403) تكليف شخصى كه قدرت فراگيرى نماز صحيح را ندارد (مثلاً معلّم هر چه تلاش
مى كند، شاگرد به علت عدم قدرت فراگيرى، در نماز اشتباهاتى دارد و نمى تواند تلفّظ
صحيح را فراگيرد)، از نظر صحّت نماز و يا مسائل شرعى مربوط به آن چيست؟
ج ـ صحّت قرائت به مقدار قدرت و توان، كافى است و زيادتر از آن، لازم نيست.(س 404) مادر اين جانب كلمات نماز را درست تلفّظ نمى كند، يا در جايى از نماز
حرفى را بدون عمد، اضافه يا كم مى كند، و ياد گرفتن هم براى او مشكل است. تكليف
چيست؟
ج ـ اگر به وظيفه خود در ياد گرفتن قرائت عمل مى كند و ياد نمى گيرد، نمازش صحيح
است و تكليف به غير مقدور هم، منتفى است. 4/10/75
(س 405) براى تلفّظ حرف «ض» در كلماتى مثل «المغضوب»، «الضالّين» و غيره آيا
درست است كه زبان به سمت كنار دندانهاى پايين چرخانيده شود؟
ج ـ ان شاءالله درست است. 20/4/75
(س 406) اشخاص غيرعرب كه تلفّظ نماز به زبان عربى برايشان دشوار است، آيا مجازند
تا زمان يادگيرى نماز به زبان عربى، ترجمه آن را به زبان خودشان بخوانند و پس از
يادگيرى، قضاى ماقبل را به جا آورند يا خير؟ كيفيّت نماز اين گونه افراد را بيان
فرماييد؟
ج ـ خواندن نماز به غير از زبان عربى براى هيچ كس، جايز نيست و باطل است; و در
زمان ياد گرفتن هم بايد به عربى، به همان نحو كه برايش مقدور است، بخواند و افزون
بر اين تكليفى ندارد. 7/10/71
(س 407) عده اى از قاريان قرآن مجيد موقع تلاوت، آيات شريفه را بر اساس اختلاف
قرائات مى خوانند و اين امر گاهى اوقات باعث تغيير معنا نيز مى شود. آيا خواندن
قرآن به اين سبك در نماز اشكال دارد؟ در غير نماز چطور؟
ج ـ قرائت برطبق قرائت قرّاء سبعه، مانعى ندارد; و قرائت به صورتهاى ديگر جايز
نيست. 6/3/75
(س 408) تكليف نمازهاى خوانده شده كسى كه نمى دانسته است كه دو سوره فيل و قريش
در نماز يك سوره به حساب مى آيد، چيست؟
ج ـ چون نمى دانسته كه دو سوره فيل و قريش يكى هستند ، نمازهاى خوانده شده او
صحيح است. 4/11/71
(س 409) اگر نمازهاى صبح، مغرب و عشا را بلند نخوانيم، آيا نماز باطل است؟ اگر
فقط حمد و سوره را بلند بخوانيم، كافى است؟
ج ـ اگر مرد عمداً حمد و سوره را در نمازهاى صبح، مغرب و عشا بلند نخواند، نمازش
باطل و نسبت به بقيّه اذكار مخيّر است، امّا تسبيحات اربعه در همه نمازها بايد
آهسته خوانده شود. 24/4/75
(س 410) منظور از بلند خواندن حمد و سوره در نمازهاى جهريه و آهسته خواندن آن
دو، در نماز ظهر و عصر چيست؟ آيا گذراندن از قلب، كافى است؟
ج ـ منظور از بلند خواندن حمد و سوره در نمازهايى كه بايد بلند خوانده شود، اين
است كه تُن و جوهره صدا، آشكار شود، برخلاف نمازهايى كه بايد آهسته خوانده شود كه
نبايد جوهره صدا ظاهر شود، و از قلب گذراندن هم كافى نيست. 4/10/75
(س 411) در نمازهايى كه بايد در آنها حمد و سوره آهسته خوانده شود (مانند نماز
ظهر)، اگر سهواً يك حرف يا كلمه با صداى بلند، خوانده شود، آيا تكرار و خواندن آن
حرف يا كلمه با صداى آهسته، واجب است؟
ج ـ در صورتى كه شخص قصد و توجه نداشته باشد، لازم نيست كه دوباره خوانده شود; و
اگر عمداً در جايى كه مى بايست آهسته بخواند، حمد و سوره را بلند بخواند، نمازش
باطل است و بايد در وقت ، آن را به صورت ادا و خارج از وقت، قضاى آن را به جا آورد.
2/3/68
(س 412) در نماز، تسبيحات اربعه را چند مرتبه بايد خواند؟ آيا هنگامى كه عجله
داريم، مى توانيم يك مرتبه بخوانيم؟
ج ـ يك مرتبه خواندن كافى است و نماز نيز صحيح است. 24/4/75
(س 413) اگر تسبيحات اربعه، كمتر يا بيشتر از سه مرتبه گفته شود، چه حكمى دارد؟
ج ـ يك مرتبه خواندن، كفايت مى كند و خواندن سه مرتبه، مستحب است و خواندن مازاد
بر آن، به قصد ذكر مطلق، بلا اشكال است. 4/7/74
(س 414) چنانچه شخصى در نماز، عمداً تسبيحات اربعه را بيش از سه بار تكرار كند،
آيا اشكالى دارد؟
ج ـ در صورتى كه به قصد ورود نباشد، مانعى ندارد. 15/1/76
(س 415) شخصى به تصور اينكه تكرار تسبيحات اربعه، بيش از سه بار در ركعت سوم و
چهارم مستحب است، چنين نماز خوانده است. تكليف او نسبت به نمازهاى قبلى چيست؟
ج ـ نمازهاى گذشته او صحيح است. 5/5/75
(س 416) اگر فردى بعد از خواندن حمد و سوره، بدون رفتن به ركوع، به سجده رود و
وقتى كه به سجده اول رفت، بفهمد كه به ركوع نرفته است، چه كار بايد بكند؟
ج ـ اگر بعد از آنكه پيشانى به زمين رسيد، يادش بيايد كه ركوع نكرده، بايد
بايستد و ركوع را به جا آورد و نماز را تمام كند، و بنا بر احتياط مستحب آن را
دوباره بخواند. 21/3/75
(س 417) سربازانى كه از اول اذان صبح تا طلوع آفتاب، در پست نگهبانى اند، و
معمولاً به دليل ندانستن مسئله، نمازهايشان را قضا مى كنند، چگونه بايد نماز
بخوانند؟ ركوع و سجود را چگونه به جا آورند؟ در صورتى كه بايد ايستاده نماز
بخوانند، آيا بايد براى ركوع طبق معمول خم شوند؟ اگر نتوانند سجده كنند، در سجده به
چه مقدار بايد خم شوند؟ آيا بايد سنگ يا مهر در دست خود داشته باشند، و همراه با
اشاره به سجده، آن را بر پيشانى بگذارند يا لازم نيست؟
ج ـ اگر بتوانند، بايد به صورت معمولى نماز بخوانند، و در صورت عدم امكان، بايد
نماز را هر طور كه برايشان مقدور است ـ ولو با اشاره و ايما ـ بخوانند.
8/2/75
(س 418) در نمازهاى يوميه در ركوع يا سجود، اگر ذكر «سُبْحانَ رَبّي الْعَظيمِ و
بحمده» يا «سبحان رَبّي الاَْعلى و بحمده» يك مرتبه بگوييم، آيا نماز صحيح است يا
خير؟ اگر يك بار «سُبْحانَ الله» بگوييم چطور؟
ج ـ يك مرتبه «سبحان الله» گفتن، در ذكر ركوع و سجده، كفايت نمى كند، و بايد سه
مرتبه باشد; ولى يك مرتبه گفتن «سُبْحانَ رَبّي الْعَظيمِ و بحمده و يا سبحان رَبّي
الاَْعْلى و بحمده» كفايت مى كند. 7/9/73
(س 419) اگر در ركوع و سجود، افزون بر ذكر واجب، دعا و ذكر غلط خوانده شود، آيا
مبطل نماز است؟
ج ـ ذكر غلط، اگر به قصد ورود و عمداً در ركوع و سجده خوانده شود، مبطل نماز
است. 18/11/75
(س 420) فردى كه شست پايش باندپيچى شده است، آيا هنگام سجده بايد همان انگشت
باند پيچى شده را بر زمين بگذارد يا ساير انگشتان پا را؟
ج ـ گذاشتن شست پا، ولو باندپيچى شده بر روى زمين، كافى است. 8/2/75
(س 421) اگر كسى در حال سجود نتواند تنها انگشت بزرگ خود را روى زمين بگذارد
(يعنى همراه با انگشت بزرگ، چند انگشت كنارى هم با زمين تماس داشته باشد). آيا
نمازش باطل است يا خير؟
ج ـ نمازش صحيح است. 24/4/75
(س 422) بعضى اوقات در سجده اول، پيشانى دو بار به مُهر مى خورد، آيا دو سجده
حساب مى شود؟
ج ـ يك سجده محسوب مى شود، چون برگشت قهرى بوده و برگشت بدون اختيار، كالعدم است
و سجده محسوب نمى شود. 27/2/74
(س 423) آيا نشستن بين دو سجده، بايد به مقدار گفتن «استغفرالله ربي و اتوب
اليه» باشد؟
ج ـ نشستن بعد از سجده اول واجب و به مقدار گفتن «استغفرالله ربي و اتوب اليه»،
مستحب است. 26/11/75
(س 424) مقدار چيزى كه سجده بر آن صحيح است، چقدر است؟ اگر به اندازه سكه يك
ريالى باشد، آيا درست است يا خير؟
ج ـ مقدار لازم محلِ سجده در پيشانى، قدر مسمّا است، يعنى آن مقدار كه گفته شود
پيشانى را بر، چيزهايى كه سجده بر آن صحيح است قرار داده، و ظاهراً به قدر سكه يك
ريالى هم، كافى است. 5/8/69
(س 425) گاهى در پيشانى انسان جوشهايى پيدا مى شود كه هنگام سجده درد مى گيرد.
آيا مى توان در سجده، پيشانى را كج روى مهر گذاشت؟ و اگر بعد از برداشتن سر از
سجده، مهر به خون جوشها آلوده شود، نماز چه حكمى دارد؟
ج ـ در سجده لازم نيست تمام پيشانى روى محلِ سجده و چيزهايى كه سجده بر آن صحيح
است، باشد، بلكه مقدارى از پيشانى هم كفايت مى كند; امّا غيرپيشانى كفايت نمى كند.
بنابراين، كج گذاشتن پيشانى مانعى ندارد; و امّا نسبت به آلوده شدن مُهر، بعد از
نجس شدن، نمى توان روى موضع نجس سجده نمود، چون يكى از شرايط سجده و نماز، پاك بودن
محلِ سجده است و خونِ جراحت كه كمتر از يك درهم است، به حكم معفوّ بودن كمتر از يك
درهم، مبطل نماز نيست; ولى اگر در سجده بعدى محلِ سجده را نجس مى كند، نمى توان با
آن نماز خواند، به جهت اينكه محلِ سجده بايد پاك باشد. 27/2/76
(س 426) مُهرى است به نام مُهر امين، كه موجب رفع شك است. آيا مى توان در شكّيات
به آن اعتماد كرد؟ ضمناً هنگام گذاشتن سر، مُهر مقدارى فرو مى رود، آيا نمازخواندن
با آن اشكال دارد يا خير؟
ج ـ اگر اطمينان و اعتماد پيدا كند و قرار گرفتن پيشانى روى مُهر به قدر ذكر
سجده حاصل شود، نماز، صحيح است. 9/7/74
(س 427) سر گذاشتن بر مُهرى كه با بارگاه و اسم جلاله منقّش شده، چه حكمى دارد؟
ج ـ نماز، باطل نيست، ليكن بهتر است كه سجده بر روى مُهرى انجام شود كه نقش و
نگار نداشته باشد. 13/9/74
(س 428) اگر در بين نماز، چيزى كه سجده بر آن جايز است، مفقود شود، و براى سجده
چيزى پيدا نشود، آيا مى توان به ناخن سجده كرد؟
ج ـ اگر وقتْ وسعت دارد، بايد نماز را قطع كرد و چيزى كه سجده بر آن صحيح است
پيدا كرد، و نماز را دو مرتبه خواند، و اگر وقتْ، تنگ است و يا با قطع كردن نماز هم
چيزى كه سجده بر آن صحيح است، پيدا نشود تا بر آن سجده كرد، در اين صورت، بايد به
مراتبى كه در مسئله 1065 «رساله توضيح المسائل» آمده، مراجعه و عمل شود.
30/4/74
(س 429) آيا سجده بر سيمان خالص، جايز است يا خير؟ سجده بر سيمان مخلوط با ماسه
چطور؟
ج ـ صحيح نيست. 20/6/75
(س 430) حكم سجده كردن بر سيمان، موزائيك، كاشى، آهك و گچ پخته و همچنين تيمّم
بر آنها چيست؟
ج ـ سجده كردن بر سيمان، موزائيك، كاشى و همانند آنها كه در اثر تغيير و
تحوّلهاى زياد، ظاهراً زمين بر آنها صدق نمى كند، درست نيست; امّا آهك، گچ پخته شده
و مانند آنها مثل آهك و گچ خام، سجده بر آنها جايز است و تيمّم بر موارد ذكر شده،
حكم سجده بر آنها را دارد. 28/2/76
(س 431) آيا سجده بر تسبيح، جايز است؟
ج ـ اگر تسبيح از مايصّح عليه السجود باشد و سجده برآن صدق كند، جايز است.
26/11/74
(س 432) آيا سجده بر پوست تخم كدو، هندوانه يا آفتاب گردان، بعد از جدا شدن از
مغز، جايز است يا خير؟
ج ـ مانعى ندارد. 20/6/75
(س 433) آيا سجده بر هسته خرما، جايز است يا خير؟
ج ـ اگر عرفاً جزء مأكولات نباشد، جايز است. 20/6/75
(س 434) كانت مكلفّة تصلّي فترة والجلباب حائل بين جبهتها و بين التربة، مع
أنّها كانت جاهلة بالحكم، فما هو حكم صلواتها السابقة تلك؟
ج ـ إن كانت جهالتها قصوراً صحّت صلواتها الماضية. 5/1/75
(س 435) آيا ذكر شهادت ثالثه «اشهد اَنَّ عَليّاً وليُّ الله» در تشهد، جايز
است؟
ج ـ نماز و تشهد را، به همان نحو كه متعارف است، بايد به جاى آورد و اضافه كردن
چيزى به نماز، موجب بطلان آن است. 25/11/75
(س 436) اگر شخصى در ركعت سوم نماز، هنگامى كه در ركوع است و يا بعد از آن،
متوجه شود كه در ركعت دوم، تشهد را نخوانده است، چه كار بايد بكند؟
ج ـ بعد از اتمام نماز، بدون اينكه روى از قبله بگرداند، ابتدا بايد قضاى تشهد
را بخواند و بعد از قضاى تشهد، دو سجده سهو هم به جا آورد.
20/2/76
(س 437) شخصى مدتها در آخر سلام نماز ،به جاى «السلام عليكم و رحمة الله و
بركاته» به اشتباه، «بركاته» را «بركاة» تلفّظ كرده، است. حال با عنايت به اينكه در
سلام آخر، بعد از تشهد، فقط بايد بگويد: «السلام عليكم» تا از نماز خارج شود و
بقيّه آن، يعنى «و رحمة الله و بركاته»، طبق فتواى جناب عالى، احوط استحبابى است.
آيا نمازهايى كه خوانده شده، صحيح است؟
ج ـ صحيح است. 6/6/75
(س 438) اگر شخصى تشهد نماز را فراموش كند. آيا بعد از قضاى تشهد، سلام نماز را
هم بايد بگويد يا لازم نيست؟
ج ـ سلام، لازم نيست. 15/4/74
(س 439) آيا مى توان در ركوع و سجود، پس از ذكر واجب، به فارسى دعا كرد؟ در قنوت
چطور؟
ج ـ دعا كردن به نحو مرقوم در سؤال، جايز است، ليكن نمى توان در قنوت به آن
اكتفا كرد. 18/11/75
(س 440) آيا نماز كسى كه قنوت را به خاطر گريز از مسخره كردن يا اذيّت ديگران مى
خواند، اشكالى پيدا مى كند؟
ج ـ بايد خواندن قنوت، با قصد قربت باشد. 5/10/75
(س 441) اگر كسى در ركعت چهارم نمازهاى چهار ركعتى، قنوت بخواند، چه حكمى دارد؟
آيا صورت عمد و سهو آن فرق مى كند؟
ج ـ در صورت عمد، مبطل نماز است، ليكن در صورت سهو، مانعى ندارد.
26/11/75
