نقد، نسيه و سلف
(س 1031) اين جانب كار قطعه فروشى انجام مى دهم و اجناسى را كه به اقساط مىفروشم، با درصدى اضافه محاسبه مى نمايم، حكمش چيست؟
ج ـ فروش جنس اقساطى به قيمت بالاتر از نقد، هر چند سود هم فعلاً محاسبه گردد،
سبب بطلان معامله نمى شود و معامله صحيح است. 28/3/74
(س 1032) چنانچه مشترى، جنسى را كه به صورت نسيه و اقساط خريدارى نموده است،
پيشنهاد فروش آن را به صورت نقد به اين جانب بدهد و بنده همان جنس را با قيمت كمترى
از او به صورت نقد خريدارى كنم، آيا چنين معامله اى جايز است يا خير؟
ج ـ فروش پس از خريد كه در هنگام فروش اقساطى قبلى شرط نشده باشد، مانعى ندارد و
جايز است. 28/3/74
(س 1033) اگر فروشنده به مشترى بگويد اين برنج از قرار هر كيلو 120 تومان است و
اگر الآن نمى توانيد بپردازيد در پايان ماه پول آن را كيلويى 130 تومان بپرداز، اين
معامله چه حكمى دارد؟
ج ـ اگر درهنگام معامله معلوم باشد كه جنس مورد معامله نقد انجام گرفته يا نسيه،
مانعى ندارد و ربا هم نيست; امّا اگر فروشنده و خريدار ندانند كه بنا است نسيه باشد
و گران تر و يا نقد و ارزان تر، معامله به خاطر غرر و جهالت، باطل است. 18/6/71
(س 1034) آيا برنج را مثلاً مى توان در تاريخى فروخت و بعد از گذشت چهار الى پنج
ماه از تاريخ فروش به قيد مفاد قرارداد، قيمت آن را دريافت كرد؟ (با توجه به اينكه
در خلال اين پنج ماه، نوسان قيمت برنج هم قابل ملاحظه است).ج ـ قيمت جنس، هنگام فروش بايد معيّن باشد و نمى توان چيزى را در يك زمان فروخت
كه بعد قيمتش معلوم مى شود. اين گونه معامله، غررى و باطل است. 8/1/76
(س 1035) اگر كسى كالايى را از ديگرى به مبلغ پنجاه هزار تومان بخرد و همان كالا
را به خود او به مبلغ شصت هزار تومان بفروشد كه چهار ماه ديگر پول آن را بگيرد، چه
صورتى دارد؟
ج ـ خريدن كالا به طور نقد و فروش دوباره به همان فروشنده قبلى، به صورت نسيه،
اگر در ضمن معامله اول، شرط خريد و فروش به فروشنده اول نشده باشد، مانعى ندارد. در
اين صورت، خريدار بدون الزام و بدون شرط، جنس را به طور نسيه با اختيار ولو با
زياده مى فروشد. 3/10/73
(س 1036) بعضى از كشاورزان، جنسى را به خريدار تحويل مى دهند و پول آن را چند
ماه بعد دريافت مى كنند، مثلاً اگر قيمت جو، سر خَرمن چهل تومان باشد، آن را به
دامداران تحويل مى دهند و در فصل بهار، شصت تومان دريافت مى كنند. اين گونه معامله
چه حكمى دارد؟
ج ـ در فرض سؤال، تفاوتِ معامله نقد و نسيه است و مانعى ندارد. 6/1/76
(س 1037) برخى از افراد اجناسى را از مغازه دار به مرور خريدارى مى كنند، در
حالى كه پول آن را نمى پردازند و در مورد قيمت و مدت آن نيز صحبتى نمى كنند، بلكه
قرار بر اين است كه با رضايت طرفين، چند روز بعد، خريدار پول آن را بپردازد. آيا
اين معامله صحيح است يا خير؟ اگر مصالحه باشد، چطور؟
ج ـ اگر مصالحه باشد، صحيح است، و اگر بيع هم باشد چون نقد است، ليكن فروشنده
راضى به تأخير است، مانعى ندارد و صحيح است. 4/10/75
(س 1038) عدّه اى از كشاورزان در فصل زمستان نياز به پول دارند و مجبور مى
شوند گندمشان را بفروشند، مثلاً دولت اعلام مى كند در تابستان كه محصول به دست مى
آيد، هر صد كيلو گرم گندم را به مبلغ پنج هزار تومان خريدارى مى كند، يعنى هم قيمت
مشخص است و هم وزن. ولى كشاورزان ناچاراً در زمستان مثلاً به قيمت سه هزار تومان مى
فروشند. با توجه به اين توضيحات آيا خريد گندم سَلَف (پيش فروش)، جايز است؟
ج ـ بيع سلف از بيعهايى است كه صحيح و نافذ است; ليكن بايد شرايط بيع و تعيين
مدت و مبلغ و مقدار در آن رعايت شود. 24/12/75