لطفا منتظر باشید ...
احكام وضـو
(س 154) در رساله توضيح المسائل حضرت عالى در بحث وضو، آمده است: «شستن صورت ودستها، مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جايز و مرتبه سوم و بيشتر از آن، حرام است; و
اگر با يك مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بريزد يك مرتبه حساب مى شود، چه
قصد بكند يك مرتبه را يا قصد نكند». آيا ملاك، دست كشيدن به صورت و دستهاست؟ آيا
شستن دستها و صورت قبل از وضو مانعى دارد؟
ج ـ ملاك حكم، دست كشيدن يا آب ريختن نيست، بلكه ملاك، شستن كامل است، بنابراين،
اگر با يك مشت، آب به تمام صورت برسد، هر چند دست نكشد، يك بار به حساب مى آيد، و
اگر چندين بار آب بريزد، ولى تمام صورت شسته نشود، يك بار محسوب نمى شود، ناگفته
نماند كه شستن صورت و دستها قبل از وضو، مانعى ندارد. 23/4/69
(س 155) شستن بار سوم در وضو حرام است، آيا مبطل وضو نيز هست؟ اگر فردى دست راست
را سه دفعه و دست چپ را دو دفعه بشويد تا در مسح اشكالى پيدا نشود، وضويش صحيح است
يا نه؟
ج ـ وضويش صحيح است، و مبطليّت بار سوم، فقط به خاطر مسح با آب خارج از وضو است
كه در سؤال، عدم آن فرض شده است. 6/3/73
(س 156) آيا مى توان بعضى از اعضاى وضو يا غسل را ترتيبى و بعضى از اعضا را
ارتماسى شست؟
ج ـ مانعى ندارد، مى تواند بعضى از اعضا را در وضو يا غسل ترتيبى و بعضى از اعضا
را ارتماسى بشويد. 7/3/73
(س 157) معمولاً در وضو صورت را با يك دست مى شويند، آيا تفاوتى بين شستن با يك
دست و شستن با دو دست هست؟ آيا عمل مردها كه آب را از پشت آرنج مى ريزند، استحباب
دارد؟
ج ـ تفاوتى ندارد، و آنچه كه در وضو واجب است، شستن صورت است، و كيفيت خاصّى در
آن معتبر نيست. آرى، شرط است كه از بالا به پايين شسته شود، و از آرنج ريختن براى
مردها استحباب دارد. 30/4/74
(س 158) آيا مژه هاى چشم جزء اجزاى وضو است يا خير؟
ج ـ آنچه از مژه ها كه در موقع وضو گرفتن پيدا و آشكار است، بايد شسته شود، و
جزء مواضع وضو مى باشد. بنابراين، اگر هنگام وضو، چشمش را روى هم بگذارد مژگانهاى
پلك پايين كه پوشيده شده، جزء نمى باشد و اگر چشمش را باز بگذارد، چون ظاهر مى
باشد، بايد شسته شود. 25/11/74
(س 159) شخصى تا مدتى هنگام وضو گرفتن دستها را فقط تا مچ مى شسته و وضوى خود را
هم كاملاً صحيح مى دانسته است، و غافل از اين بوده كه وضوى باطل مى گيرد و باگذشت
زمان به باطل بودن وضوى خود پى مى برد، آيا نمازهايى را كه با وضوى باطل خوانده
است، بايد قضا نمايد؟
ج ـ طبق ظاهر فتاواى مراجع فعلى، نمازهاى خوانده شده باطل است و بايد آنها را به
تدريج قضا نمايد; ليكن به نظر اين جانب اگر اين شخص جاهل به مسئله بوده، جاهل قاصر
است; يعنى كسى است كه حسب متعارف به دنبال يادگيرى احكام دينى رفته، ولى در عين حال
متوجه نشده، و يقين داشته است كه اين طور وضو گرفتن درست است، لذا چنين كسى
نمازهايش قضا ندارد. 13/9/71
(س 160) براى كسى كه جهت وضو دست يا صورت خود را زير شير آب مى گيرد، يا به
وسيله آفتابه، آب روى دست خود مى ريزد، آيا دست كشيدن هم لازم است؟
ج ـ دست كشيدن لازم نيست، و معيار، تحقّق شسته شدن همه عضو است.
8/3/76
(س 161) آيا محلِ مسح سر بايد جلوى سر باشد؟ آيا حركت دست بايد از عقب سر به طرف
جلو باشد؟ آيا مسح سر بايد با دست راست باشد؟ آيا در مسح پاها ترتيب شرط است يا مى
توان هر دو پا را با هم مسح كرد؟
ج ـ يك قسمت از چهار قسمت سر (كه مقابل پيشانى است)، جاى مسح است و هر جاى اين
قسمت، به هر اندازه كه مسح شود، كافى است; و در فرض دوم سؤال، مسح از جلوى سر به
عقب آن، مانعى ندارد، گرچه احتياط مستحب، مسح از بالا به پايين است و لازم نيست كه
مسح سر با دست راست باشد; و مسح كردن هر دو پا همزمان و با هم، مانعى ندارد، آرى،
پاى چپ را بر پاى راست مقدم نكند. 8/3/76
(س 162) از جانبازان جنگ تحميلى هستم، و دو انگشت شست و سبّابه و قسمتى از كف
پاى راست خويش را از دست داده ام، و تاكنون در موقع گرفتن وضو، مسح پا را بر روى سه
انگشت ديگر انجام داده ام، تكليف اين جانب را بيان فرماييد.ج ـ مسح به نحو مرقوم درست است، خداوند ما را جزو علاقه مندان به امثال شما
جانبازان عزيز قرار دهد. 24/1/74
(س 163) آيا تمام قسمت روى پا از سر انگشت بزرگ تا بر آمدگى روى پا، بايد مسح
شود و آب به آن برسد، يا صرف كشيدن دست ـ ولو بعضى از قسمتها خشك بماند ـ كافى است؟
ج ـ پهناى مسح پا به هر اندازه باشد، كافى است، ولى بهتر، بلكه احوط، آن است كه
با تمام كف دست روى پا را مسح كند. 7/3/76
(س 164) اگر آب مسح سر به آب صورت وصل شود، آيا وضو را باطل مى كند؟
ج ـ مانعى ندارد و وضو را باطل نمى كند. 24/6/75
(س 165) در حال وضو، آيا شخص وضو گيرنده قبل از آنكه آب در دستها خشك شود و قبل
از مسح كشيدن، مى تواند به ريش يا صورت خود دست بكشد؟
ج ـ بهتر است دست نكشد، گرچه اقوى جواز است. 8/3/76
(س 166) آيا مى توان روى سر و پا را دو بار مسح كشيد؟
ج ـ مانعى ندارد، امّا بايد ترك نمود; و اگر منجر به وسواس شود، حرام است.
9/2/74
(س 167) جهت جلوگيرى از مصرف آب، در اثناى وضو، شير آب را در حالى كه خيس است،
مى بندند. آيا آبى كه از شير به دست مى رسد، مضرّ به وضو است؟ آيا بايد قصد آب وضو
شود تا وضو صحيح باشد؟
ج ـ اگر ترى و رطوبت شير آب به قدرى باشد كه به كف دست منتقل شود و با همان قسمت
كه آب خارج دارد، مسح بكشد، آن مسح باطل است; امّا اگر رطوبت كم باشد، به طورى كه
به دست منتقل نشود، وضو صحيح است و به هرحال، مسح بايد با آب وضو باشد نه با آب
خارج. 3/3/76
(س 168) قطرات آبى كه قبل از شروع به وضو و يا در حين آن بر روى اعضاى ديگر وضو
مى ريزد، آيا بايد خشك شود يا نه؟ مثلاً اگر هنگام شستن دستها يا صورت، قطرات آب بر
روى محلِ مسح پا بريزد، بايد اين اعضا جهت ادامه وضو خشك شود، يا اينكه با توجه به
اندك بودن آب، نيازى به خشك كردن نيست و مى توان همان گونه ادامه داد؟
ج ـ اگر غير از اعضاى مسح، تر باشد مانعى ندارد، ليكن اعضاى مسح بايد خشك باشد.
13/9/75
(س 169) در هنگام وضو اگر كسى با آفتابه روى دستانم آب بريزد (با توجه به اينكه
دست راست من بر اثر شكستگى، گچ گرفته است) و من وضو بگيرم، آيا در وضويم اشكالى
پيدا مى شود يا خير؟
ج ـ در فرض سؤال، اشكالى وجود ندارد، چون شستن دست و صورت را خود شما انجام مى
دهيد. 18/2/75
(س 170) كسى كه به علت جراحات وارده به بعضى از اعضاى وضو، مجبور باشد كه وضوى
جبيره اى بگيرد، آيا مى تواند براى بقا بر طهارت، با اينكه وقت نماز نرسيده وضوى
جبيره اى بگيرد؟ آيا با اين وضو مى تواند نماز بخواند يا بايد دوباره وضو بگيرد؟
ج ـ وضوى جبيره اى براى بودن بر طهارت كه امرى مرغوب فيه است، ظاهراً مانعى
ندارد، و با همان وضو مى تواند نماز بخواند. 7/3/76
(س 171) شخصى كه هر دو دستش تا قسمت مچ، باندپيچى يا گچ گرفته شده، چگونه بايد
وضو بگيرد؟ و در حالى كه براى مسح كشيدن سر و پاها از انگشتان و كف دست خود نمى
تواند استفاده كند، چگونه بايد مسح بكشد؟
ج ـ بايد صورت و دستها راتا مچ بشويد، و از آبى كه در بالاى قسمت مچ، باقى مانده
است، مسح بكشد. 24/12/74
(س 172) شخصى دست راستش را بر اثر شكستگى گچ گرفته اند، لذا نمى تواند پاى راست
و سر خود را مسح كند. آيا مى تواند مسح سر و پاى راست را با دست چپ انجام دهد يا
اينكه بايد نايب بگيرد؟
ج ـ مى تواند با دست چپ مسح نمايد و مانعى ندارد.
18/2/75
(س 173) شخصى كه دستش زخم شده، و يا هر دو دستش شكسته، و يا هر دو دستش را در
جنگ از دست داده است، حكم وضو گرفتن و تيمّم كردن براى وى چگونه است؟
ج ـ كسى كه هر دو دست او قطع شده، اگر براى او ذراع باقى مانده باشد، احتياطاً
بايد به ذراع تيمّم كند و وضو بگيرد و ذراعين را به منزله دو دست قرار دهد; آرى،
چنين فردى احتياطاً پيشانى خود را براى تيمّم به زمين بمالد. 4/1/76
(س 174) شخصى است كه هرگاه وضو مى گيرد ـ چه در وقت و چه قبل از وقت ـ هيچ غايتى
را در نظر ندارد، و فقط مى خواهد با وضو باشد. آيا مى تواند با اين وضو نماز
بخواند؟
ج ـ مى تواند با آن وضو نماز بخواند. 24/6/75
(س 175) آيا با وضويى كه براى نماز قضا گرفته شده، مى توان نماز واجب را خواند؟
ج ـ با وضويى كه براى نماز قضا گرفته شده، مى توان هر نماز واجب و مستحبى را
خواند. 17/3/73
(س 176) زنى كه قصد آرايش دارد، قبل از فرا رسيدن وقت نماز، وضو مى گيرد، چون
نيّتش وضو گرفتن براى از بين نرفتن آرايش است، آيا اين وضو باطل است؟ چگونه مى توان
نيّت كرد كه وضو صحيح باشد؟
ج ـ هر چند زودتر وضو گرفتن براى از بين نرفتن آرايش است، ليكن وضو صحيح است،
چون هم وضو قبل از وقت براى نماز مانعى ندارد، و هم در وضويش قصد قربت بوده است و
به هر حال، عِرْق دينى او را وادار به وضو گرفتن كرده است. 9/12/70
(س 177) اگر شخصى سهواً يا جهلاً با آب غصبى وضو بگيرد و قبل از آنكه مسح كند
علم به غصب بودن آب پيدا كند، مى تواند مسح بكشد، و قيمت آب بر ذمّه اش باشد، يا
وضو باطل و قيمت آب بر ذمّه اش است؟
ج ـ اقوى صحّت وضو است. 7/3/76
(س 178) اشخاصى كه به مسافرت مى روند، گاه در بين راه به مزارعى برخورد مى كنند
كه آبى در آنها جارى است و حصارى هم اطراف آنها وجود ندارد، آيا براى وضو گرفتن
احراز رضايت مالك، شرط است، يا گمان نداشتن به عدم رضايت كافى است؟
ج ـ اگر براى وضو گرفتن از آب چاه، شكّ در رضايت مالك دارد، تصرّف در آن جايز
نيست، مگر اينكه بداند قبلاً مالك راضى بوده و الآن شك كرده كه مالك بر رضايت خود
باقى است يا نه، كه در اين صورت وضو گرفتن مانعى ندارد; امّا در وضو گرفتن با آب
چشمه، احراز رضايت مالك شرط نيست. 5/3/76
(س 179) آيا وجود اثر خودكار در اعضاى وضو، مانع از رسيدن آب است يا خير؟
ج ـ چنانچه جرم داشته باشد، بايد بر طرف شود. 16/11/76
(س 180) شغل گروهى از افراد (مثلاً رنگ آميزى يا ميكانيكى، نجارى) طورى است كه
مدام با رنگ يا چسب يا گريس سر و كار دارند، و در موقع وضو هر چه وقت براى ازاله
اجرام روى مواضع وضو صرف كنند، بعد از نماز اجرام ريزى را مشاهده مى كنند، حال
تكليف چنين افرادى در مورد وضو چيست؟
ج ـ اگر مانع از رسيدن آب به پوست بدن نباشد، اشكال ندارد. 26/10/77
(س 181) در مأموريتهايى كه مى رويم، دائماً با روغنهاى صنعتى كه پاك كردن آن از
روى دست، بدون موادّ پاك كننده محال است، سر و كار داريم، و معمولاً هم در اين
مأموريتها موادّ پاك كننده در اختيار نيست و نمى توان با خود حمل نمود. در چنين
مواقعى تكليف وضو و غسل چيست؟
ج ـ در صورت اضطرار، در حكم جبيره است و وضوى با آنها مانعى ندارد و درست است.
1/6/75
(س 182) پوست دستم كنده شده ولى به بدن چسبيده است و هنوز از بدن جدا نشده است.
آيا در موقع وضو و غسل بايد زير آن را بشويم؟
ج ـ شستن زير پوست، در صورتى كه پوست، روى آن را به طور متعارف پوشانده باشد
لازم نيست و شستن ظاهر آن، كافى است; ولى چنانچه پوستى كه كنده شده، گاهى به بدن مى
چسبد و گاهى جدا مى شود، اگر كندن پوست، يا شستن زير آن، حَرَجى ندارد، بايد آن را
شست و يا كَنْد، و اگر داراى حَرَج است، شستن روى آن كفايت مى كند.
7/3/76
(س 183) حدود پانزده سال است كه پلكهايم دچار ناراحتى است و مى بايست هر شب
پلكها را با پمادى مخصوص، درمان موقّت كنم، و از طرفى حقّ استفاده از صابون براى
شستن آن را ندارم، بلكه فقط مى توانم با دستمالى آن را پاك كنم. در اين صورت تكليف
وضويم چيست؟
ج ـ اگر با پاك كردن پماد و چربى جِرم آن كه مانع از رسيدن آب است، باقى نمى
ماند، به نحوى كه آب سريعاً از جايى به جاى ديگر برود، براى وضو مانعى ندارد (هر
چند محلِ آن چرب باشد); ولى اگر جرم باقى بماند، چون در پاك كردنش احتمال ضرر وجود
دارد، پاك كردنش حَرَجى است، و مى بايست وضوى جبيره اى بگيريد، يعنى روى محل آب مى
ريزيد و اين وضوى جبيره اى، صحيح است، ليكن سزاوار است كه يك تيمّم به همراه هر وضو
اضافه كنيد، هر چند كه اين احتياط واجب نيست. 22/8/68
(س 184) به علّت سوختگى، موهاى جلوى سرم سوخته و از موى مصنوعى استفاده مى كنم.
حكم شرعى مسح و غسل موهاى مصنوعى چيست؟
ج ـ در فرض سؤال، لازم است مسح و غسل، بر بشره (پوست بدن) باشد، و اگر حايلى
مانند موى مصنوعى، مانع گردد، مسح و غسل، باطل است. آرى، اگر مو را در سر كاشته
اند، به نحوى كه نمى توان آن را برداشت، يا برداشتن آن مشقّت دارد، در حكم جبيره
است. 30/3/75
(س 185) آيا كسانى كه بر بدن خود خالكوبى كرده اند، غسل يا وضوى آنها اشكال دارد
يا خير؟
ج ـ خالها و هر چيزى كه زير پوست قرار مى گيرد، مانع از صحّت وضو و غسل نيست.
7/3/76
(س 186) لطفاً حكم وضو يا غسل، با وجود سرمه چشم براى زنان را بيان فرماييد؟
ج ـ اگر مانع از رسيدن آب به بدن باشد، بايد بر طرف شود.
10/9/75
(س 187) زنى كه از موادّ آرايشى استفاده كرده و مى خواهد وضو بگيرد يا غسل
نمايد، چنانچه آن مواد را پاك كند ولى رنگ آنها باقى باشد، حكم آن چيست؟
ج ـ اگر به صورت رنگ باقى باشد و جِرم محسوب نگردد ـ همچنان كه ظاهراً مفروض
سؤال هم همين است ـ ، مانعى ندارد. 19/12/70
(س 188) اگر چيزى بر اعضاى وضو باشد و شكّ درجرم بودن (و مانعيّت) آن باشد، آيا
وضو با آن صحيح است يا بايد به وصول آب به بشره يقين داشت؟
ج ـ لازم است آن را ازاله نمايند، تا اطمينان به رسيدن آب به پوست و محلِ وضو
حاصل شود. 8/3/76
