لطفا منتظر باشید ...
ديه اعضا
(س 1888) ديه زن تا ثلث ديه با مرد برابرى مى كند و هرگاه از ثلث بالاتر رود، بهنصف برمى گردد. حال در مورد اَرشْ زن هم همين قاعده وجود دارد يا خير؟ يعنى آيا در
جراحات و شكستگيهايى كه ديه معيّن ندارد و اَرشْ بايد پرداخت شود، اين قاعده وجود
دارد؟
ج ـ اَرشْ، همان جبران خسارت است كه با نظر اهل خبره و كارشناس، معلوم مى شود و
بديهى است كه اَرشْ در جايى است كه ديه اش معيّن نشده باشد كه در اين صورت، تفاوتى
بين زن و مرد نيست، چون ملاك، نظر كارشناسِ خبره است; همچنان كه به نظر اين جانب،
در ديه نيز تفاوتى بين زن و مرد نيست، چه از ثلث تجاوز كند يا تجاوز نكند.
29/4/80
(س 1889) در شكستگيهاى استخوان اعضاى زن، معيار، يك پنجم ديه خود زن است، يا ديه
كامل مرد، با لحاظ اينكه ميزان ديات اعضا متفاوت مى باشد؟
ج ـ به نظر اين جانب، ديه زن با مرد مساوى است. قضائاً لاطلاق ادلّة الدّيه و
عدم دليل بر تقييد. 8/4/80
(س 1890) اگر پدر يا مادرى فرزند خود را براى تربيت يا از روى غضب تنبيه كنند و
جاى آن سياه يا كبود و يا قرمز شود، آيا ديه دارد يا خير؟ ديه آن چقدر است؟
ج ـ اگر از روى غضب باشد، ديه دارد و ديه آن در صورت، اگر سياه شود شش مثقال طلا
و اگر كبود شود سه مثقال و اگر قرمز شود يك مثقال و نيم شرعى طلا مى باشد و اگر
محلِ ضرب، ساير اعضاى بدن باشد، ديه آنها نصف ديه صورت مى باشد و مقدار مثقال شرعى،
هيجده نخود است كه سه چهارم مثقال صيرفى مى باشد. 22/6/74
(س 1891) اگر زن و شوهر در حال شوخى همديگر را دندان بگيرند و سياه شود، اشكال
دارد؟
ج ـ در صورتى كه سياه يا زخم شود، ديه دارد. 15/3/76
(س 1892) در جريان يك نزاع، دو نفر، فردى را مورد حمله قرار مى دهند و ضرباتى با
بيل و چهارشاخ آهنى به سر و صورت او وارد مى سازند كه به نظر پزشك قانونى، ضربات
وارده بر سر، موجب قتل شده است. اولياى دم به دليل حضور در صحنه، دو ضارب فوق الذكر
را قاتل معرفى كرده اند. حال شخص ثالثى ابراز مى دارد كه ضربه وارده بر صورت مقتول،
توسط او بوده است، اكنون بر فرض صادق بودن گفته شخص ثالث، آيا او شريك در قتل است
يا اينكه بايد ديه پرداخت نمايد و مقدار ديه بنا بر اينكه دنده هاى چهارشاخ در گوشت
صورت فرو رفته، چقدر است؟
ج ـ ضربه شخص ثالث با فرض اينكه مسبّب قتل نباشد، تنها موجب ديه است، نه قصاص، و
ديه آن هم ظاهراً ديه سمحاق است، يعنى ديه زخم كه در صورت و سر از گوشت گذشته و به
پوست نازك كه استخوان را پوشانده است رسيده، و ديه اش چهار صدم ديه انسان است.
3/5/74
(س 1893) اگر شخصى ضربتى به صورت كسى بزند كه سياه شود، آيا مى تواند بگويد عوضش
را بزن؟
ج ـ نمى تواند بگويد، عوضش را انجام بده، بلكه بايد ديه بپردازد.(س 1894) شكستن استخوان تيغه بينى، آيا ديه دارد يا ارش؟ اگر ديه است، شكستگى
استخوان عضوى كه ديه كامل دارد محسوب مى شود يا نه؟
ج ـ اگر استخوان بينى بشكند و خوب شود، صد دينار ديه دارد و اگر بشكند و خوب
نشود، صد دينار ديه، و براى عيب آن نيز، ارش دارد. 21/1/75
(س 1895) جرح بر گردن، ديه دارد يا ارش؟ و شكستگى استخوان با قسامه ثابت مى شود
يا نه؟
ج ـ ارش دارد، و شكستن استخوان هم با قسامه ثابت مى شود. 21/1/75
(س 1896) يك بار به خاطر تنبيه، دست دخترم را داغ كردم و به اندازه يك لوبيا
تاول زد، آيا بايد به او ديه بدهم؟ مقدار آن چقدر است؟
ج ـ دادن ديه واجب است و بايد سه مثقال شرعى طلا بدهيد كه هر مثقالى هيجده نخود
مى باشد. 7/3/70
(س 1897) دست و پاى انسان هر كدام از دو استخوان به نامهاى درشتْ نِى و نازكْ
نِى، زَنَد اعلى و زَنَد سُفْلى تشكيل شده است. هرگاه در يك محل، هر دو استخوان
مذكور بشكند، آيا اين شكستگى يكى محسوب مى شود يا خير؟
ج ـ دو تا محسوب مى شود و روايت ظريف هم بنا بر نقل غيركافى به همين نحو است و
مطابق با اصول و ضوابط هم هست. 24/3/74
(س 1898) اگر استخوان ساق پايى بر اثر تصادف غيرعمد به شكل گرد شكسته شود، و از
مكانى كه شكسته سوراخ شده و خونريزى كرده باشد، ديه آنْ چقدر از ديه كل حساب مى
شود؟
ج ـ ديه شكسته شدن استخوان پا، يك پنجم ديه خود پا مى باشد. ديه يك پا نصف ديه
كامل است و اگر استخوان شكسته شده پا ترميم شود، ديه اش، چهار پنجم ديه شكسته است;
ديه خونريزى، از محلّ شكسته شده دو شتر يا دو صدم ديه كامل است. 4/3/71
(س 1899) پسر بچه يازده ساله اى در اثر تصادف با ماشين، مضروب و مجروح گرديده كه
موارد جرح به شرح زير است:1. پوست و گوشت قسمت زيادى از ماهيچه ساق پا و ران مجروح و له گرديده (در حدّى
كه گوشتهاى جدا شده از پا به زمين ريخته است);2. باعث خُرد شدن و قطعه قطعه شدن كاسه زانو و مفصل گرديده است;3. بعضى از اعصاب و رگهاى زير زانو و ماهيچه ها كه در سلامت و حركت پا نقش دارند
(در حدّ پاره شدن هستند);4. صفحه رشد مابين مفصل زانو (كه از سنين كودكى الى هيجده سالگى باعث قد كشيدن و
رشد استخوان ساق پا و ران مى شود) از بين رفته و در نتيجه، اين پا كوتاه مى ماند و
پاى ديگر رشد طبيعى خود را دارد; نهايتاً پس از جرّاحيهاى مكرّر و پيوندهاى لازم،
پاى مصدوم كج و كوتاه و زانويش بى حركت و مقدارى خميده مانده است، كه طبق نظريه
پزشك قانونى در مجموع و شرايط فعلى 65 درصد نقص عضو (نسبت به ارزش عضوى) ايجاد شده
است;5. جهت ترميم گوشت و پوست پاى مصدوم، از پاى ديگرش گوشت و پوست برداشته و پيوند
زده اند، آيا پاى سالم هم كه تكّه بردارى شده و اثراتش باقى است، ارش دارد؟
ج ـ ظاهراً مورد از موارد شلل پا مى باشد و ديه آن دو سوم ديه قطع پا مى باشد، و
ديه قطع يك پا نصف ديه انسان است، نتيجتاً در مفروض سؤال دو سوم نصف ديه كامل است،
ليكن راه احتياط مصالحه است به مقدار كمتر; و امّا نسبت به پاى سالم كه تكّه بردارى
شده بر ضارب چيزى نيست، چون مباشر نبوده و سببيّت هم در حدّى نيست كه برداشتن چيزى
از پا به او نسبت داده شود، تا سبب، اقوى از مباشر باشد. 2/3/75
(س 1900) هرگاه شكستگى استخوان عضوى كه براى آن ديه معيّن است، همراه با نقص عضو
باشد، مثلاً پزشك قانونى اعلام نمايد كه در استخوان پا هشتاد درصد نقص عضو ايجاد
شده، آيا خمس ديه كفايت مى كند، يا مى توان به اندازه درصد اعلام شده، ديه همان عضو
را تعيين نمود؟
ج ـ اگر خارج از متعارف درشكستن عضو باشد، ارش هم دارد، وگرنه همان ديه كافى
است، يعنى اگر معمولاً به اين گونه شكستنها اين مقدار نقص وارد مى شود بيش از ديه
بدهكار نيست، وگرنه ارش هم لازم است. 4/3/74
(س 1901) اگر گلوله اى از يك طرف پا وارد و از طرف ديگر خارج شود و باعث فلج شدن
آن پا گردد و قصاص هم ممكن نباشد، آيا ديه، ديه جائفه است يا ديه فلج، يا هر دو؟
ج ـ ديه فلج و شل شدن پا را بايد بپردازد، و به طور قاعده و كليّت ديه سببِ
كمتر، در ديه سببِ زيادتر تداخل مى كند، و ديه اكثر بايد پرداخت شود، نه اقل.
22/12/74
