(س 1415) آيا خريد و فروش مال مسروقه، عملى باطل است يا غير نافذ؟ ج ـ نافذ نيست و با اجازه مالك صحيح مى شود. 29/6/71 (س 1416) عده اى از دانشجويان در انجمن اسلامى دانشجويان فعاليت دارند، آيا مى توانند از امكاناتى كه در آنجا وجود دارد، استفاده شخصى كنند؟ ج ـ منوط به اجازه كسانى است كه دست اندركار و متولّى امر هستند و آنها هم بايد در هنگام گرفتن پول از افراد انواع استفاده را به آنان گوشزد كنند. 8/1/76 (س 1417) از طرف دولت جمهورى اسلامى و دستگاههاى ذيربط به متقاضيان واجد شرايط، قطعه زمينى واگذار گرديده است، پس از واگذارى، يكى از ارگانهاى دولتى على رغم مخالفت افراد مذكور، اقدام به احداث يك باب مسجد نموده است، اين كار از نظر شرعى چه حكمى دارد؟ ج ـ تصرّف در آنچه كه متعلّق به غير است «حقّاً اَوْ مِلْكاً عَيْناً اَوْ مَنْفَعةً» منوط به رضايت اوست و در اين حكم فرقى بين اشخاص و نهادها و مسجد و غير آن نيست، و در ساختن مسجد سزاوارتر اين است كه جهات شرعى رعايت شود; و ناگفته نماند آنچه گفته شد حكم كلّى مسئله است و در مورد اختلاف بايد به مراجع حلّ اختلاف مراجعه كرد و حكم حاكم صالح از نظر ظاهرى متبّع است، وگرنه هر كسى بين خود و خدا هر نحو مى داند بايد عمل نمايد. 3/3/76 (س 1418) به هنگام اجراى اصلاحات ارضى، به يكى از كشاورزان قطعه زمينى واگذار گرديد. در حال حاضر مالك اصلى زمين و شخصى كه زمين به او واگذار شده، در قيد حيات نيستند، ولى ورّاث آنها هستند. آيا مى توان با توافق ورّاث طرفين، براى ساخت مسجد از آن زمين استفاده كرد يا خير؟ ج ـ استفاده براى مسجد از زمين در مفروض سؤال، با توافق ورّاث طرفين قطعاً مانعى ندارد و جايز است. 22/12/69 (س 1419) شخصى كه پشت منزلش به كوچه بن بستى منتهى مى شود، با توجه به اينكه از كوچه ديگرى رفت و آمد مى كند، مى تواند بدون اطّلاع و رضايت اهالى كوچه بن بست، اقدام به گشودن در يا پنجره اى به سوى اين كوچه نمايد؟ ج ـ باز كردن در و پنجره در كوچه هاى بن بست، براى كسانى كه در خانه شان در آن كوچه قرار ندارد، بدون رضايت و اجازه اهل آن كوچه، جايز نيست. 5/10/69 (س 1420) اگر يكى از ورّاث، سهام منزل موروثى تعدادى از ورثه را شرعاً و قانوناً خريدارى نمايد، آيا به صرف اين موضوع مجاز است بدون رضايت ورّاث ديگر در منزل مذكور سكونت كند؟ در اين صورت، انجام عبادات مانند نماز و روزه در منزلى كه عده اى از شركا راضى نيستند، چگونه است؟ همچنين با توجه به اينكه صله رَحِم از مستحبّات مؤكد است، آيا افرادى كه بر نارضايتى عده اى از ورثه واقفند، مى توانند به جهت صله رَحِم ساكنين، وارد آن خانه شوند؟ ج ـ تصرّف يكى از ورثه در مال ميّت كه بين او و بقيّه ورّاث مشترك مى باشد، مانند تصرّف شريك، بدون اجازه شريك ديگر است، كه حرام و غيرجايز است; و عبادات مانند نماز و غير آن در چنين مكانى، چون تصرّف در مال غير، بدون رضايت است باطل، و صله رَحِم، مجوّز تصرّف در مال غير نيست. 15/11/74 (س 1421) ما دانشجو هستيم و در منزل استيجارى زندگى مى كنيم. صاحبخانه ما پيرمردى است كه زن و فرزندى ندارد و لوازم زندگى بسيارى به صورت بلااستفاده در منزل ايشان وجود دارد. آيا مى توانيم از اين وسايل استفاده كنيم؟ ج ـ بدون اجازه مالك، تصرّف جايز نيست. 6/1/76 (س 1422) باغى دارم كه در آن علف خودرو هست، آيا مى توانم گاو و گوسفند ديگران را از ورود به باغم منع كنم؟ ج ـ مانعى ندارد. 20/6/75 (س 1423) محلّى قبلاً زمين كشاورزى و آباد بود، ولى در اثر سيل قسمتهايى از آن را شن و ماسه پوشانده و صاحبان زمينها اعراض نكرده اند ولى راضى به تصرّف ديگران هم نيستند، آيا در فرض مزبور ديگران مى توانند در آن محلها تصرّف نمايند و يا از شن و ماسه آن بردارند؟ و آيا ديگران مى توانند آن محلها را بدون اجاره و يا با اجاره، در اختيار شخص ثالث قرارداده و به ايشان واگذار نمايند؟ ج ـ اگر عملاً اعراض ننموده اند و هنوز به نظر مردم ملك آنهاست، نمى توان بدون رضايت صاحبان آنها، تصرّف نمود و همه آثار ملكيت بار مى شود. 21/6/75 (س 1424) با توجه به سؤال فوق، اگر كسى اين كارها را انجام داده باشد چه حكمى دارد؟ ج ـ جواز و عدم جواز و ضمان و عدم ضمان، تابع ملكيّت و عدم آن است.(س 1425) اين جانب ساكن روستا هستم و يك باب منزل مسكونى دارم. به هنگام بارندگى، آبهاى جارى شده از نزولات آسمانى از كوچه هاى محلّه بالا از طريق آبراه باريكى سرازير مى شود و براى ما كه در پايين هستيم، زيانهايى را به همراه مى آورد. لازم به ذكر است كه در گذشته، آبهاى جارى محل از سه مسير مختلف عبور مى كرد، امّا در سالهاى اخير، صاحبان منازلى كه مسير آب از كوچه آنها عبور مى كرده، با بالا آوردن سطح كوچه ها جلوى مسير آب را گرفته و عبور تمامى آبهاى جارى را فقط به مسيرى باريك به سوى منزل حقير جارى كرده اند. خواهشمند است حكم شرعى مسئله را بيان فرماييد.ج ـ تصرّف افراد در كوچه اى كه شارع عام است و محل عبور آب ساختمانهاى سابق بوده و با تغيير در محلّ آن، باعث ضرر به عابرين و يا خانه و افراد شود، جايز نيست و حرام است. 10/2/75 (س 1426) گاهى اوقات براى اردوى دانش آموزى در آغاز براى هزينه سفر مبالغى از آنان دريافت مى شود كه در پايان اردو، مبلغى اضافه مى آيد. آيا مسئولان اردو اجازه دارند از اين پول براى امور دبيرستان هزينه كنند و يا به عنوان حقّ الزحمه براى خود اختصاص دهند؟ ج ـ مجاز نيستند و تصرّف در اموال ديگران، منوط به رضايت آنهاست. 8/4/75 (س 1427) وسايلى كه گمرك به دلايل مختلف ضبط مى كند، و سپس در قبال دريافت وجه در اختيار مردم قرار مى دهد، چه حكمى دارد؟ ج ـ اگر با نظر مسئولان قانونى و اطمينان حاصل شود كه همه دست اندركاران فروش و ضبط آنها با رعايت مقرّرات شرعى عمل مى نمايند، نمى توان گفت ممنوع است; به هر حال، اگر چه نياز هم نباشد، ولى در همه شبهات رعايت احتياط مطلوب است. 1/9/75 (س 1428) اگر شخصى از روى سهو و يا نسيان، درمال غير تصرّف كند و از بين برود، چه حكمى دارد؟ ج ـ هرگاه شخصى از روى سهو يا نسيان، در مال غير تصرّف كند و آن مال را از بين ببرد، ضامن است.(س 1429) اگر طفل مميّز مال غير را از بين ببرد، چه حكمى دارد؟ ج ـ ضامن است و بايد بعد از تكليف، از عهده آن بر آيد.
لطفا منتظر باشید ...
