لطفا منتظر باشید ...
نبش قبر
(س 295) اگر دو يا چند ميّت را به غسّالخانه اى جهت غسل ميّت ببرند و بعد از دفنكردن جسدها، كسى كه غسل مى داده (غسّال) اعلان كند كه يكى از مردها را (به طور غير
معيّن) غسل نداده است. آيا بايد تمام جسدها را از قبر بيرون آورند و غسل بدهند؟
ج ـ جواز نبش قبر براى ترك غسل ميّت در فرض سؤال به خاطر علم اجمالى، در همه
مردها جريان دارد. 4/3/76
(س 296) با ساخته شدن سدّ ميرزاى شيرازى در شمال شهر كوار و جنوب شيراز بر روى
رودخانه قره آغاچ، متأسّفانه مقبره دو امامزاده مكرّم هنگام آبگيرى سد، در بستر
درياچه پشت سدّ قرار خواهند گرفت، پيشنهاداتى در خصوص انتقال قبر به امامزاده مجاور
شده است. خواهشمند است اين اداره را ارشاد فرماييد.ج ـ در صورتى كه ماندن بارگاه و قبر امامزاده در پشت سد، هتك حرمت محسوب شود،
نبش نمودن و انتقال جنازه و خاك آن به جاى ديگر، مانعى ندارد، بلكه از موارد جواز
نبش قبر است. 23/9/75
(س 297) خواهرم قبل از فوت، وصيّت نموده كه او را در قبرستان روستاى محلِ تولّدش
و كنار قبر پدرش دفن كنند، امّا به هنگام مسافرت به مشهد فوت كرد و شوهرش او را در
بهشت رضا(عليه السلام) دفن نمود. حال اعضاى خانواده مى خواهند جنازه را نبش و به
قبرستان مورد وصيّت انتقال دهند. آيا نبش از نظر شرعى جايز است يا خير؟
ج ـ در مفروض سؤال، نبش جايز و عمل به وصيّت لازم است. 4/5/74
(س 298) اگر فردى وصيّت نموده كه او را در مكان خاصّى (مثل كربلاى معلاّ) دفن
كنند، ولى الآن انتقال جسد به آن مكان ممكن نباشد، چه بايد كرد؟ آيا مى توان به
صورت امانت جسد را داخل بنايى قرار داد، يا بايد او را در قبر دفن كنند و بعد از
باز شدن راه، قبر را نبش كرده، جسد را منتقل كنند؟
ج ـ در صورتى كه وصيّت كرده باشد و او را دفن كرده باشند، نبش جايز است; ولى اگر
اراده انتقال جسد به مشاهد مشرّفه را دارند، بهتر آن است كه او را در تابوتى
گذارده، تابوت را دفن كنند، زيرا صورت اخير خالى از اشكال يا لااقل داراى كمترين
اشكال است.(س 299) ميّت را قبل از انتقال به اماكن مشرّفه، در روى زمين قرار داده و روى
تابوت را به صورت خانه مى پوشانند و بعداً او را خارج و منتقل مى كنند. آيا اين عمل
جايز است يا بايد در زمين دفن شود؟
ج ـ در صورتى كه دفن در زمين ممكن باشد، قرار دادن ميّت در بنا جايز نيست.
18/8/74
(س 300) در روستاى ما به علّت جريان سيل و موقعيت مكانى قبرستان، چند قبر از
قبور شهدا در مسير آب رودخانه و سيل قرار گرفته و تا به حال، تعداد زيادى از قبرها
را نيز سيل همراه آب رودخانه تخريب كرده و از بين برده است. حال والدين و اقوام
شهدا قصد دارند كه جنازه شهدا را از اين قبرستان به مكان ديگرى منتقل كنند. آيا نبش
قبر اين شهدا جايز است؟
ج ـ چون يكى از موارد نبش قبر، جايى است كه قبر در معرض سيل و آب رودخانه قرار
گيرد، بنابراين، نبش قبر در فرض سؤال، مانعى ندارد.
30/3/75
(س 301) در جلوى شبستان مسجدى قبرى قرار گرفته كه مدت 36 سال از بناى آن مى
گذرد، و حال قسمتى از حيات مسجد تخريب و كنار آن، مسجد ديگرى ساخته شده و قبر مذكور
داخل معبر عام شده و كنار جاده قرار گرفته است. اكنون وارثان تصميم گرفته اند كه
قبر را نبش نمايند و جسد را در قبرستان ديگرى در همان محيط دفن كنند. براى حفظ جسد
نامبرده كه از سادات و روحانى نيز هست، آيا مى توانند قبر را نبش و جسد را در
قبرستان جديد همان محيط، دفن نمايند؟
ج ـ چنانچه جاده وسعت دارد و قبر هم در كنار جاده قرار گرفته است، اگر بتوان با
نرده يا سنگ، حرمت آن را حفظ نمود، نبش غير جايز است; و چنانچه بودن قبر در كنار
جاده و يا جاى ديگر موجب بى احترامى باشد، نبش كردن ـ اگر نگوييم واجب است ـ قطعاً
جايز است، و بايد او را به قبرستان مسلمين منتقل كرد.
2/10/72
(س 302) قبرستان مخروبه اى وجود دارد كه فعلاً در آن هيچ مرده اى دفن نمى شود، و
سند و مدركى دال بر اينكه وقف يا ملك شخصى باشد، در دست نيست، ولى نظر اكثر مردم بر
اين است كه آن قبرستان از اراضى مراتع است، دولت در وسط اين قبرستان، سه باب مدرسه
احداث نموده است، و در بقيّه آن در نظر دارد فضاى آموزشى، تفريحى و غيره ايجاد كند،
ولى در قسمتى از اين قبرستان، آثار و علايمى از قبور كاملاً پيدا و نمايان است، هر
چند مرده اى در آنجا دفن نمى شود، البته قرار است با ايجاد پارك و فضاى سبز،
تغييراتى در آن داده شود. با اين توضيحات بفرماييد:1. آيا در چنين مكانى ـ با جلب موافقت مسئولين قانونى و اهالى محل ـ مى توان
مسجد بنا كرد يا خير؟ در صورت منفى بودن پاسخ، راه شرعى چيست؟
2. در قسمتى كه براى احداث مسجد در نظر گرفته شده، چنانچه هنگام حفارى براى پى و
اساس ساختمان مسجد، بقاياى اجساد و يا استخوان مشاهده شود. تكليف چيست؟
ج 1 ـ جايى كه اطمينان به پوسيده شدن ميّت نباشد، هر چند تخريب شده باشد، اگر
مستلزم نبش باشد، حرام است، ليكن اگر اين عملِ حرام انجام شد، ساختن مسجد در آن،
مانعى ندارد.ج 2 ـ اگر استخوانى پيدا شود، بايد دفن شود ـ ولو در جاى ديگرـ . 22/12/74
(س 303) نظر جناب عالى در رابطه با نبش قبر و برداشتن قطعه اى از استخوان بدن
ميّت، براى دانشجويان رشته پزشكى كه مورد نياز علمى آنهاست، چيست؟
ج ـ نبش قبر براى استفاده دانشجويان رشته پزشكى و برداشتن قطعه اى از بدن ميّت
كه مورد نياز است، مانعى ندارد، ليكن هماهنگى با مسئولين قانونى براى نبش، آن هم
مخفيانه و با حفظ ظاهر صورت قبر، كارى لازم است. 18/10/68
