لطفا منتظر باشید ...
شرايط وقف
(س 1572) اين جانب در حالت عصبانيت، كه بر اثر درگيرى با فرزندانم برايم پيشآمده بود، خانه مسكونى ام را وقف كردم، امّا بعد از مدتى پشيمان شدم، البته صيغه
وقف جارى شده و سند هم به نام اوقاف صادر شده است، آيا اين وقف صحيح است يا خير؟
ج ـ شرط صحّت وقف، قبض عين موقوفه به متولّى يا موقوف عليه است و اگر قبل از قبض
پشيمان شود، وقف باطل است. 2/10/75
(س 1573) در جلسه اى تصميم بر اين شد كه مبلغى جهت خريد زمينى براى يك هيئت
مذهبى جمع آورى شود. اين جانب مبلغ پانصد هزار تومان بابت امر فوق پرداخت نمودم و
شرط كردم اين پول را در صورتى مى دهم كه به اندازه سهم خودم از آن ساختمان به نام
مرحوم پدرم صيغه وقف خوانده شود، ولى پس از پرداخت متوجه شدم كه صيغه وقف به نام
شخص ديگرى خوانده شده است و بنده هم عدم رضايت خويش را نسبت به صيغه وقف خوانده شده
اعلام نمودم، مستدعى است نظر مبارك را نسبت به اين وقف مرقوم فرماييد.ج ـ اگر رضايت به خريد بوده و يا بعد حاصل شده است، خريد زمين صحيح و هركس از
شركا و صاحبان پول به نسبت پولش، مالك زمين است; و راجع به وقف، چون نسبت به سهم
كسى كه وقف را به صورت خاص مى خواهد و آن طور وقف نشده است، وقف نسبت به سهم او
باطل و صيغه بعدى نسبت به همان مقدار جارى مى شود و وقف هم صحيح مى گردد، امّا اگر
نسبت به اصل خريد ناراضى باشد، بيع و شراء نسبت به آن مقدار باطل و به ملك صاحب اول
باقى است و تنها طلبكار پول است; و ناگفته نماند كه اجراى صيغه وقف مجدّد، مانعى
ندارد و در كارهاى الهى نيز بايد اختلافات راكنار گذاشت و اموات و گذشتگان را هم در
نظر داشت. 7/11/69
(س 1574) اگر كسى مال خود را به سبب وصيّت، وقف مستمندان كند، آيا تحقّق چنين
وقفى منوط به قبول حاكم است يا خير؟
ج ـ قبول در وقف، هر چند براى جهات عامّه شرط نيست، ليكن وقف بدون قبض، مانند
عقد جايز است و نسبت به مازاد بر ثلث، قبل از قبض، منوط به اجازه ورثه است.
10/2/74
(س 1575) حدود صد سال قبل قطعه زمينى جهت دفن اموات مسلمين تعيين شد و بيش از
پنجاه سال است كه ميّت در آن دفن نمى شود. طبق شياع اهالى محل و فتواى بعضى از
مراجع، قبرستان مورد نظر، وقف معاطاتى است. در قسمتى از قبرستان در سنوات گذشته
مدرسه اى احداث گرديده، با توجه به اينكه قبرستان موقوفه، متروك گرديده است و آثار
قبور از بين رفته است و با عنايت به نياز اهالى به مسجد براى انجام فرايض الهى، آيا
اهالى مى توانند در گورستان مذكور يك باب مسجد احداث نمايند يا خير؟ اگر نمى توانند
آيا با پرداخت قيمت گورستان، احداث مسجد درست است يا نه؟
ج ـ وقف معاطاتى مانند وقف با صيغه، درست و صحيح است، ليكن وقف زمين موات باطل
است و وقف بايد در زمين محيات باشد. بنابراين، نظر مراجع تقليد بايد مورد توجه قرار
گيرد كه آيا توجه به محيات و ممات بودن شده يا يك نظر كلّى فقهى بوده است.
12/2/75
(س 1576) در يكى از نواحى روستايى، بيش از هزار هكتار زمين خشك و ديم وجود دارد
كه به نام مالكين ثبت است. يكى از مالكين سهم خود را از اين زمين وقف كرده است. ما
كشاورزان با وسايل قديم، ديم كارى مى كرديم و اگر محصول مى داد، مالكين از ما يك
پنجم حقّ مالكانه مى گرفتند. اينك ما با دريافت كمك از دولت جمهورى اسلامى و با
استفاده از موتور آب زمينها را كشت مى كنيم و بهره مالكانه هم نمى دهيم، آيا اين
اراضى را كه با دسترنج خودمان آباد كرده ايم به ما تعلّق دارد؟ در اين صورت، وقف آن
چه حكمى دارد؟
ج ـ زمين موات، يعنى زمينى كه كشت نشده، ملك كسى نيست و وقف آن نادرست است و
هركسى كه آن را آباد كند، مالك است. آرى، اگر در زمان داير بودن يا باير بودن، وقف
شود، وقف درست است و نسبت به سهم وقف، بايد اجاره اش پرداخت شود.
28/12/74
(س 1577) آيا مراتع كه جزو انفال محسوب مى شود، مى تواند جزو موقوفه قرار گيرد
يا خير؟
ج ـ وقف نمودن زمينهاى موات و انفال صحيح نيست، چون ملك انسان نيست.
23/10/75
(س 1578) شخصى زمينى را خريده است و در پشت سند آن نوشته است كه اين زمين را وقف
مسجد نمودم، و اگر خود نتوانستم آن را بسازم بعد از من آن را بسازند. حدود ده سال
است كه از فوت وصيّت كننده گذشته و زمين مزبور بلااستفاده است و هيچ ديوارى ندارد و
نمازى هم در آن خوانده نشده است. آيا فرزندان واقف و ورّاث مى توانند آن زمين را
بفروشند و خرج عمران و آبادانى همان روستا كنند؟
ج ـ چون واقف قبل از آنكه در آن مسجد نماز خوانده شود و به قبض وقف داده شود، از
دنيا رفته است، وقف باطل و زمين جزو ماترك ميّت است و ميراث محسوب مى شود.
21/10/74
