باغ، زمين كشاورزى و محصولات آنها
(س 702) درصورتى كه از پول مخمّس، باغ يا مِلكى خريدارى شود، چنانچه آن رانفروشند، آيا باز متعلّق خمس است يا خير؟
ج ـ ارتقاى قيمت و سود اضافه بر خريد، جزو ارباح مكاسب است كه اگر مازاد بر
مئونه سال باشد، خمس به آن تعلّق مى گيرد. آرى، اگر براى تجارت باشد، قيمت اضافه
شده در هر سال، جزو درآمد همان سال است، و اگر براى تجارت نباشد، معيار، زمان فروش
است. 14/4/74
(س 703) اين جانب در سال 1359 مقدار 3700 متر زمين را احيا كرده ام كه حدوداً از
يك چهارم آن براى درختكارى و از بقيّه براى كشت جو و گندم استفاده مى كنم. نه از
ابتدا قصد فروش آن را داشتم و نه در حال حاضر. با توجه به (مسئله 1770) رساله توضيح
المسائل حضرت عالى، آيا اين زمين متعلّق خمس است؟
ج ـ به قيمت فعلى آن خمس تعلّق مى گيرد; ليكن ترقى قيمت در سالهاى بعد خمس
ندارد، مگرموقع فروش. 29/12/72
(س 704) عده اى از كشاورزان پس از پيروزى انقلاب اسلامى، با اجازه سازمان اراضى،
زمينهايى را در حومه شهر، آباد كرده اند. با توجه به اينكه آنان در صدد پرداخت
وجوهات شرعى هستند و نيز با عنايت به مرغوبيت اراضى كشاورزى، كيفيت پرداخت آن را
مرقوم فرماييد؟
ج ـ چون خمس به عين مال تعلّق مى گيرد، لذا اولاً بايد عين آباد شده، قيمت گذارى
شود، و بعد مجتهد جامع الشرائط يا نماينده او كه وجوهات را اخذ مى كند، مى تواند
يكْ پنجم زمين را با هر قيمت كه صلاح دانست، به مؤدّى خمس بفروشد، بايد توجه داشته
باشد كه قيمت يك پنجم مشاع و زمينى كه نمى توان به ديگرى فروخت، كمتر از كل است.
10/2/71
(س 705) عده اى از كشاورزان مالك زمينى به وسعت چهل جريب يا بيشتر شدند. ليكن
درآمد كشاورزى براى آنان به خاطر وجود هزينه، به اندازه مخارج زندگى است. آيا تخميس
اين زمينها واجب است؟
ج ـ همه آنچه كه تأمين معيشت، متكى به درآمد حاصل از آن است، سرمايه است و
متعلّق خمس مى باشد. 24/12/74
(س 706) شخصى كه شغل او معلّمى است، قطعه اى زمين كشاورزى خريده و آن را اجاره
داده است. آيا خمس اين زمين واجب است؟
ج ـ خمس آن واجب است. 24/12/74
(س 707) كشاورزى بذرى كه خمسش را نداده، كشت كرده است. در صورت فرا رسيدن سال
خمسى، آيا خمس بذر را بايد بپردازد يا زراعت را؟ اگر خمس بذر را داده باشد، حكم
چيست؟
ج ـ بذر، چون از درآمد سال گذشته بوده، خمس دارد; ليكن تا حاصل به دست نيايد،
درآمد محسوب نمى شود و خمس ندارد. 3/5/75