معناى جمله" سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلانِ" و عدم منافات آن با" لا يشغله شان عن شان" - ترجمه تفسیر المیزان جلد 19

ديگر كداميك از نعمتهاى پروردگارتان را تكذيب مى‏كنيد؟ (71).

سياه چشمانى كه هرگز از خيمه‏ها بيرون نمى‏شوند (72).

ديگر كداميك از نعمتهاى پروردگارتان را تكذيب مى‏كنيد؟ (73).

زنانى كه قبلا نه انسانى با آنها تماس گرفته و نه جنى (74).

ديگر كداميك از نعمتهاى پروردگارتان را تكذيب مى‏كنيد؟ (75).

در حالى كه بر بالش‏هاى سبز رنگ ابريشمين تكيه كرده‏اند كه بهترين بافت را دارد و بسيار زيبا است (76).

ديگر كداميك از نعمتهاى پروردگارتان را تكذيب مى‏كنيد؟ (77).

چه پر بركت است نام رحمان خدا كه پروردگار تو و داراى صفات جلال و جمال است (78).

بيان آيات

معناى جمله" سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلانِ" و عدم منافات آن با" لا يشغله شان عن شان"

اين آيات فصل دوم از آيات سوره است، كه نشاه دوم جن و انس را توصيف مى‏كند، نشاه‏اى كه به سوى خدا بر مى‏گردند و به جزاى اعمال خود مى‏رسند و آلاء و نعمتهايى را كه خدا در آن نشاه به ايشان ارزانى مى‏دارد بر مى‏شمارد، هم چنان كه در فصل گذشته نشاه اول را توصيف مى‏كرد، آلاى خدا در آن نشاه را بر مى‏شمرد.

" سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلانِ" وقتى مى‏گويند:

فلانى براى فلان كار فارغ شد مى‏فهماند كه قبلا مشغول كارى ديگر بوده، آن را به خاطر اين كار رها كرده، چون اين كار را مهم‏تر دانسته.

و بنا بر اين، معناى جمله" سَنَفْرُغُ لَكُمْ" اين مى‏شود كه ما به زودى بساط نشاه اول خلقت را در هم مى‏پيچيم، و به كار شما مشغول مى‏شويم. آن گاه آيات بعدى بيان مى‏كند كه منظور از مشغول شدن خدا به كار جن و انس اين است كه ايشان را مبعوث نموده، و به حسابشان رسيدگى نموده، و بر طبق اعمالشان جز ايشان مى‏دهد، خير باشد خير و شر باشد شر، پس فراغ براى جن و انس تعبيرى است استعاره به كنايه از تبدل نشاه دنيا به نشاه آخرت.

ممكن است در اينجا اين شبهه به ذهن خواننده عزيز برسد كه اگر منظور از فراغ چنين معنايى باشد، آيه شريفه با آيه‏اى ديگر كه مى‏فرمايد:

" هيچ كارى خدا را از كار ديگر باز نمى‏دارد" منافات خواهد داشت، ولى اين شبهه وارد نيست، براى اينكه فراغ مذكور تنها ناظر به تبدل نشاه است، و اما آن دليل كه مى‏فرمايد:

" لا يشغله شان عن شان- هيچ كارى او را
از كار ديگر باز نمى‏دارد" ناظر است به اينكه قدرت خداى تعالى مطلق و وسيع است، و اين دو مطلب ربطى به هم ندارد، تا منافات داشته باشد.