مقصود از ديوارى كه بين منافقان و مؤمنان زده مىشود و مفاد اين تمثيل در بيان حال منافقان در دنيا و آخرت
" فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بابٌ باطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَ ظاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذابُ"" سور شهر" به معناى ديوار دور شهر است كه در قديم دور هر شهرى مىكشيدند، و ارتباط شهر را با خارج قطع مىنمودند. و ضمير" هم" در جمله" فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ"، به مؤمنين و منافقين هر دو برمىگردد، و معناى جمله اين است كه:بين مؤمنين و منافقين ديوارى كشيده مىشود كه اين دو طايفه را از هم جدا مىكند، و مانع ارتباط آن دو با يكديگر مىشود.و در اينكه اين ديوار چيست؟بعضى «4» از مفسرين گفتهاند:اعراف است. اين احتمال بعيدى نيست هم چنان كه ما نيز در تفسير آيه شريفه" وَ بَيْنَهُما حِجابٌ وَ عَلَى الْأَعْرافِ رِجالٌ ..." «5» اين احتمال را داديم.و بعضى «6» ديگر منظور از آن ديوار را غير اعراف دانستهاند.(1) روزى كه بساط خلقت برچيده مىشود و قيامت بپا مىگردد، و دعوت به سجود مىشوند، اما نمىتوانند سجده كنند ... و همينها بودند كه در دنيا در حالى كه سالم بودند و مىتوانستند سجده كنند وقتى به سجده دعوت مىشدند امتناع مىورزيدند. سوره قلم، آيه 42 و 43.(2) روح المعانى، ج 27، ص 177.(3) منافقين با خدا نيرنگ مىكنند، و خدا هم با آنان نيرنگ خواهد كرد. سوره نساء، آيه 142.(4) روح المعانى، ج 27، ص 177.(5) سوره اعراف، آيه 46.(6) روح المعانى، ج 27، ص 177.