لطفا منتظر باشید ...
شرح مفاد آيه" أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ" و آيات بعد از آن كه در مقام نفى حكم مكذبان به اينكه بر فرض وجود قيامت، با مسلمانان برابرند مىباشد
" أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ" در بدو نظر اين احتمال به نظر مىرسد كه آيه شريفه مىخواهد حجتى را بر مساله معاد اقامه كند، همانطور كه آيه" أَمْ نَجْعَلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كَالْمُفْسِدِينَ فِيالْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ كَالْفُجَّارِ" «1» در اين مقام است، كه تفسيرش گذشت.و نيز اين احتمال هم به نظر مىرسد كه مىخواهد كلام تكذيبگران را رد كند، كه به مؤمنين مىگفتند:اگر مساله بعث و معادى در بين باشد، در آنجا نيز مانند دنيا ما متنعم خواهيم بود، و خداى تعالى اين گفتارشان را در آيه زير حكايت فرموده كه:" وَ ما أَظُنُّ السَّاعَةَ قائِمَةً وَ لَئِنْ رُجِعْتُ إِلى رَبِّي إِنَّ لِي عِنْدَهُ لَلْحُسْنى" «2».و ظاهر سياق آيات بعدى كه حكم تساوى تكذيبگران و متقين را رد مىكند، احتمال دوم را تاييد مىنمايد، در روايت هم آمده كه مشركين وقتى داستان بعث و معاد را شنيدند، گفتند اگر آنچه محمد و پيروانش مىگويند صحيح باشد باز هم حال ما بهتر از حال آنان خواهد بود، همانطور كه در دنيا بهتر است، و حد اقل اين است كه برابر با حال آنان باشد.ليكن اين اشكال متوجه احتمال دوم هست، كه اگر بخواهد سخن و ادعاى كفار را رد كند كه مىگفتند:در آخرت هم يا بهتر از آنان زندگى خواهيم داشت و يا مساوى آنان، جا داشت تطابق بين رد و مردود را رعايت كند، و در مقابل گفتار مردود آنان بفرمايد" ا فنجعل المجرمين كالمسلمين" نه اينكه بفرمايد:" أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ".دقت در سياق، اين معنا را دست مىدهد كه هر چند آيه شريفه مىخواهد تساوى را رد كند، و ليكن نه تنها از اين جهت كه مجرمين با آن همه جرم مساوى با مسلمانان نيستند، بلكه نكتههاى اضافى ديگرى را هم به طور اشاره مىفهماند، و آن اين است كه احترام مسلمين اجازه نمىدهد كه مجرمين با ايشان برابر باشند، گويا فرموده:اينكه شما كفار مىگوييد در آخرت هم ما و مسلمانان يكسان هستيم سخن باطلى است، براى اينكه خدا راضى نمىشود كه مسلمانان را با آن همه احترامى كه نزدش دارند مانند مجرمين قرار دهد، و شما مجرميد پس با آنان حال و روز يكسانى نخواهيد داشت.بنا بر اين، آيه شريفه مىخواهد عليه مساوات دو طايفه اقامه حجت كند، و حجتش اين است كه مساوات آن دو با احترامى كه مسلمانان نزد خدا دارند منافات دارد، نه اينكه اين مساوات با عدالت خدا نمىسازد.
(1) آيا كسانى را كه ايمان آوردهاند و عمل صالح انجام دادهاند همچون مفسدان در زمين قرار دهيم. يا پرهيزكاران را همچون فاجران؟! سوره ص، آيه 28.(2) من گمان نمىكنم قيامتى قيام كند، تازه بر فرض هم كه به سوى پروردگارم برگردم، نزد او هم زندگى خوشى خواهم داشت. سوره فصلت، آيه 50.
