لطفا منتظر باشید ...
بيان آيات
پارهاى از نشانههاى تدبير الهى
در اين آيات پشت سر هم، نشانههاى تدبير الهى را ذكر مىكند، تدبيرى كه ربوبيت آن جناب را اثبات مىنمايد، و اين نشانهها را با انذار و تخويف ذكر نموده، مىفرمايد:" هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا"، دنبالش مىفرمايد:" أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ"، كه بعد از انذار در آيه" الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَياةَ" و آيه" الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ ..." و آيه" وَ لَقَدْ زَيَّنَّا ..." قرار گرفته." هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَناكِبِها وَ كُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَ إِلَيْهِ النُّشُورُ" كلمه" ذلول" در مركبها به معناى مركب رام و راهوار است، مركبى كه به آسانى مىتوان سوارش شد، و اضطراب و چموشى ندارد. و كلمه" مناكب" جمع منكب است، كه نام محل برخورد استخوان بازو با شانه است، و اگر نقاط مختلف زمين را منكبها خوانده، استعاره است. راغب «1» مىگويد استعاره آوردن منكب براى زمين، مثل استعاره آوردن" ظهر- پشت" براى زمين در آيه 45 سوره فاطر است:" ما تَرَكَ عَلى ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ- هيچ جنبندهاى بر پشت زمين زنده و باقى نمىگذاشت". و اگر زمين را- چون اسبى- رام خواند، و قطعات آن را" پشت"، (گرده) و منكب (شانه) ناميد، به اين اعتبار بود كه زمين براى انواع تصرفاتانسان رام است، نه چموشى- زلزله- دارد، و نه از تصرفات بشر امتناع مىورزد. مفسرين ديگر در توجيه ذلول بودن و منكب داشتن زمين توجيهات مختلفى دارند كه تمام آنها به همين توجيه ما برمىگردد.
(1) مفردات راغب، ماده" نكب".
