مقصود از بيت معمور و بحر مسجور
" وَ الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ" بعضى «1» گفتهاند: مراد از" بيت معمور" كعبه مشرفه است، چون كعبه اولين خانهاى بود كه براى عبادت مردم بنا شد، و همواره از اولين روز بنايش تا كنون آباد و معمور بوده است، هم چنان كه قرآن كريم در بارهاش مىفرمايد:" إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ" «2». ولى، در روايات وارده، آمده كه" بيت معمور" خانهاى است در آسمان، برابر كعبه كه محل زيارت ملائكه است.و اگر كلمه" كتاب" در اين آيه نكره و بدون الف و لام آمده براى اين است كه اشاره كند به اينكه چنين كتابى بىنياز از تعريف است، و اين قسم نكره آوردن، خود نوعى تعريف و مستلزم آن است." وَ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ" منظور از" سقف برافراشته"، آسمان است." وَ الْبَحْرِ الْمَسْجُورِ" راغب در مفردات مىگويد:كلمه" سجر" كه مسجور از آن گرفته شده به معناى شعلهور كردن و تيز كردن آتش است «3».ولى صاحب مجمع البيان گفته:"مسجور به معناى مملو است، مثلا وقتى گفته مىشود:" سجرت التنور"، معنايش اين است كه من تنور را پر از آتش كردم"«4».و آيه شريفه به هر دو معنا تفسير شده، مؤيد معناى اول آيه" وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ" «5» است، و در حديث آمده كه در روز قيامت درياها آتشى افروخته مىشوند.بعضى «6» هم گفتهاند:مراد از" بحر مسجور" دريايى است كه آبش خشك شده و دربسترش آتش افروخته مىشود.
(1) مجمع البيان، ج 9، ص 163.(2) به درستى اولين خانهاى كه براى عبادت مردم بنا شد همان خانهاى است مبارك كه در مكه بنا شده، و سبب هدايت عالميان است سوره آل عمران، آيه 96.(3) مفردات راغب، ماده" سجر".(4) مجمع البيان، ج 9، ص 162.(5) وقتى كه درياها افروخته مىشود. سوره تكوير، آيه 6.(6) تفسير قرطبى، ج 17 ص 61.