رواياتى در باره شتاب به سوى نماز جمعه و تعطيل كارها، انتشار در زمين بعد از نماز و طلب رزق، و ... - ترجمه تفسیر المیزان جلد 19

بعضى از مفسرين گفته‏اند:

كلمه" خير" كه در آيه استعمال شده معناى افعل التفضيل را ندارد (يعنى كلمه" خير" به معناى" بهتر" نيست بلكه به معناى" خوب" است)، هم چنان كه در آيه" أَ أَرْبابٌ مُتَفَرِّقُونَ خَيْرٌ أَمِ اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ" «1» اين چنين است، و اين گونه استعمالها در مورد كلمه مذكور شايع است.

و در آيه شريفه كه مى‏فرمايد:

" وَ إِذا رَأَوْا ..."، التفاتى از خطاب" فانتشروا- متفرق شويد" به غيبت" وَ إِذا رَأَوْا- و چون لهو و تجارتى مى‏بينند"، به كار رفته، و نكته آن تاكيد مفاد سياق- يعنى آن عتاب و استهجانى كه در عمل آنان بود- است، و مى‏خواهد بفهماند اين مردم كه از شرافت و افتخار گوش دادن به سخنان شخصى چون خاتم انبياء اعراض مى‏كنند، قابليت آن را ندارند كه پروردگارشان روى سخن به ايشان بكند.

در جمله" قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ" هم اشاره‏اى به اين اعراض خدا هست، چون مى‏توانست خداى تعالى را گوينده قرار دهد، و بفرمايد" آنچه نزد ما است بهتر است" ولى به پيامبرش فرمود از قول او به ايشان بگويد" آنچه نزد خداست بهتر است" و در همين مقدار هم به پيامبرش نفرمود" قل لهم- به ايشان بگو" تنها فرمود:

" قل" هم چنان كه اول آيه هم كه فرمود" و اذا راوا" ضمير آن را بدون داشتن مرجع آورد، چون قبلا نامى از ايشان نبرده بود، تا ضمير به ايشان برگرداند، بلكه به دلالت سياق اكتفاء نمود، و همه اينها شدت خشم و اعراض خداى تعالى را از ايشان مى‏رساند. و كلمه" خير الرازقين" يكى از اسماى حسناى خداست، نظير رازق، كه آن نيز نام او است. و ما در سابق در باره معناى رازقيت خداى تعالى بحث كرديم.

بحث روايتى

رواياتى در باره شتاب به سوى نماز جمعه و تعطيل كارها، انتشار در زمين بعد از نماز و طلب رزق، و ...

در كتاب فقيه روايت آمده كه:

در مدينه هر وقت مؤذن در روز جمعه اذان مى‏گفت:

شخصى ندا مى‏داد ديگر خريد و فروش مكنيد، حرام است، براى اينكه حق تعالى فرموده" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلى‏ ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ" «2» مؤلف:

اين روايت را الدر المنثور هم از ابن ابى شيبه، عبد بن حميد، و ابن منذر از ميمون بن مهران نقل كرده، و ترجمه عبارت روايت وى چنين است.

(1) سوره يوسف، آيه 39.

(2) من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 195، ح 52.