لطفا منتظر باشید ...
بيان آيات
بعد از آنكه رشته كلام خداى سبحان منتهى شد به بيان عاقبت امر طوايف سهگانه، كه آخرين ايشان اصحاب شمال بود، و فرمود:عاملى كه ايشان را به چنين سرنوشتى سوق داد يكى شكستن عهدى بود كه در ازل سپرده بودند كه به مراسم عبوديت قيام كنند، و ديگرى تكذيب بعث و جزا بود، و نيز بعد از آنكه رسول گرامى خود را دستور داد به اينكه گفتار آنان را با تقرير بعث و جزا و بيان كيفرها و پاداشهاى قيامت رد كند، اينك در اين آيات ايشان را بر سر اينكه معاد و جزا را انكار كردند توبيخ مىكند، به اينكه آورنده خبر بعث و جزا خدا است، كه آفريدگار ايشان و مدبر امر ايشان و كسى است كه مرگ و ايجاد بعد از مرگ را برايشان مقدر كرده، او مىداند كه از آغاز خلقتشان تا منتها اليه امرشان چه حوادثى بر آنان جريان مىيابد، و نيز توبيخ مىكند به اينكه آن كتابى كه ايشان را از معاد خبر مىدهد قرآن كريم است، كه از بازيچه دست شيطانها شدن و اولياى گمراه آنان مصون است.سپس دوباره بر سر سخن شده حال طوايف سهگانه را يك بار ديگر بيان مىكند، و خاطر نشان مىسازد كه اختلاف احوالى كه اين طوايف دارند، از روز مرگشان شروع مىشود.و در اينجا سوره خاتمه مىيابد.
بيان جهت اينكه لازمه اعتقاد به آفريدگان تصديق قيامت و معاد است (نَحْنُ خَلَقْناكُمْ فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ)
" نَحْنُ خَلَقْناكُمْ فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ" سياق اين آيه سياق گفتگو در باره قيامت و جزا است، در زمينهاى سخن مىگويد كه مشركين قيامت و جزا را انكار و تكذيب كرده بودند، و در چنين زمينهاى جمله" فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ" تحريك و تشويق به تصديق مساله معاد و ترك تكذيب آن است، و به طورى كه از حرف" فاء" كه بر سر جمله مذكور درآمده استفاده مىشود جمله قبلى تعليل اين جمله است، و خلاصه مىفهماند اينكه شما را تشويق مىكنيم به تصديق معاد، و دست برداشتن از تكذيب و انكار آن، علتش اين است كه آخر ما خالق شما هستيم. (ما شما را آفريدهايم، پس چرا گفته ما را در باره معاد تصديق نمىكنيد؟).خواهيد گفت:به چه جهت خلقت خدا ايجاب مىكند كه مردم جزا و آمدن قيامت و وجود معاد را تصديق كنند؟ جواب مىگوييم به دو جهت:اول اينكه
وقتى خداى تعالى پديد آورنده انسانها از هيچ و پوچ باشد او مىتواند براى بار دوم هم ايشان را خلق كند، هم چنان كه در جاى ديگر همين مطلب را آورده مىفرمايد:" قالَ مَنْ يُحْيِ الْعِظامَ وَ هِيَ رَمِيمٌ قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ" «1».(1) آن منكر معاد پرسيد:
چه كسى اين استخوانهاى پوسيده را زنده مىكند؟ بگو:
همان كسى زنده مىكند كه براى اولين بار و بدون سابقه و الگو آنها را بيافريد، و او به هر خلقى دانا است. سوره يس، آيه 78 و 79.
