اقوال مختلف در باره اينكه خائف از مقام رب دو بهشت دارد
و اما اينكه فرموده:اين خائفان دو بهشت دارند، مفسرين در معنايش حرفها زدهاند:بعضى «2» گفتهاند:يك بهشت منزل شخصى او است، كه دوستانش در آنجا زيارتش مىكنند، و يكى هم منزل خدمتكاران و همسران او است (به عبارت سادهتر منظور از دو بهشت بيرونى و اندرونى است).بعضى «3» ديگر گفتهاند:منظور از دو بهشت باغى است كه بيرون قصر دارد، و باغى كه داخل قصرش دارد (باز نظير توانگران دنيا كه يك باغچه در منزل دارند، و در آن گلكارى مىكنند، و باغى در بيرون شهر و در ييلاق دارند، كه در آنجا انواع ميوهها و چمنزارها درست مىكنند).بعضى «4» ديگر گفتهاند:معنايش اين است كه:در آخرت دو بهشت جداى از هم دارد، تا هر گاه از اين بهشت خسته شد به آن بهشت ديگر رود، تا لذتش به حد كمال برسد.بعضى «5» ديگر گفتهاند:يك بهشت در برابر عقايد حقهاش به او مىدهند، و بهشتى ديگر در برابر اعمال صالحى كه كرده.بعضى «6» ديگر گفتهاند:يك بهشت در برابر اعمال صالحه و اطاعتهايى كه كرده، و يك بهشت ديگر در برابر ترك گناهانى كه مىتوانسته است مرتكب شود.بعضى «7» ديگر گفتهاند:يك بهشت جسمانى است و يكى روحانى، و اين اقوال به طورى كه ملاحظه مىفرماييد اقوالى است كه هيچ دليلى در آيه مورد بحث و يا در سراسر قرآن كريم بر آنها وجود ندارد، (و در حقيقت از مقايسه آخرت با وضع دنيا ناشى شده است).بعضى «8» هم گفتهاند:يك بهشت را به خاطر استحقاقى كه دارد به او مىدهند، و يك بهشت ديگر را فقط به عنوان تفضل ارزانيش مىدارد.(1) و (سومين گروه) پيشگامان پيشگام (كه در ايمان بر همه پيشى گرفتند) آنان مقربان درگاهند.
سوره واقعه، آيه 10 و 11.(2 و 3 و 4 و 5 و 6 و 7 و 8) روح المعانى، ج 27، ص 116.