ترجمه تفسیر المیزان جلد 19

و مراد از" معين" خمر معين است، يعنى شرابى كه پيش روى آدمى جريان داشته باشد.

" لا يُصَدَّعُونَ عَنْها وَ لا يُنْزِفُونَ" يعنى مقربين از نوشيدن آن كاسه‏ها دچار صداع و خمارى كه دنبال خمر هست نمى‏شوند، و شراب بهشت مانند شراب دنيا خمارآور نيست، و عقل آنان به خاطر سكرى كه از نوشيدن شراب حاصل مى‏شود زايل نمى‏گردد، در عين اينكه مست مى‏شوند عقلشان را هم از دست نمى‏دهند.

" وَ فاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ وَ لَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ" كلمه فاكهه و طير در اين آيه شريفه عطف است بر كلمه" اكواب"، و معناى آن اين است كه پسران بهشتى پيرامون مقربين در آمد و شدند، يكى ميوه مى‏آورد هر ميوه‏اى كه خود او اختيار كرده باشد، ديگرى مرغ بريان مى‏آورد هر مرغى كه خود او هوس كرده باشد.

در اينجا ممكن است كسى اشكال كند كه در روايات آمده كه اهل بهشت هر وقت اشتهاى ميوه‏اى كنند شاخه‏اى كه حامل آن ميوه است خودش به سوى ايشان خم مى‏شود و ايشان ميوه را مى‏چيند، و چون اشتهاى گوشت مرغى كنند خود آن مرغ در حالى كه بريان شده در دست ايشان مى‏افتد، و هر چه بخواهند از آن مى‏خورند، دوباره مرغ زنده شده پرواز مى‏كند.

ولى اين اشكال وارد نيست، براى اينكه اهل بهشت هر چه بخواهند در اختيار دارند، يكى از چيزهايى كه انسان مى‏خواهد تنوع و تفنن در زندگى است، گاهى انسان مى‏خواهد خدمت‏گزارانش برايش آنچه مى‏خواهد حاضر كنند، و مخصوصا در وقتى كه آدمى با دوستان خود مجلسى فراهم كرده دوست مى‏دارد خدمتكاران از دوستانش پذيرايى كنند، هم چنان كه گاهى هم هوس مى‏كند بدون وساطت خدمتكاران خودش برخيزد و از درخت ميوه بچيند.

" وَ حُورٌ عِينٌ كَأَمْثالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ" كلمه" حور عين" مبتدايى است كه خبرش حذف شده، از سياق چنين بر مى‏آيد، و تقدير آن" لهم حور عين ..." است، و يا" و فيها حور عين ..." است. و حور العين نام زنان بهشت است، و در سابق در تفسير سوره دخان معناى حور العين گذشت، و اين حور العين مانند لؤلؤ مكنون است يعنى لؤلؤيى كه در صدف خود مخزون و محفوظ و دست نخورده است، و اين‏تعريف نشان دهنده منتهاى صفاى حور است.