لطفا منتظر باشید ...
نوشيدن بلافاصله بعد از خوردن است، (در فارسى هم مىگوييم روى غذا آب نوشيد) و كلمه" هيم" جمع هيماء است، و" هيماء" آن شترى را گويند كه مبتلا به بيمارى هيام- به ضمه هاء- شده باشد، و بيمارى" هيام" آفتى است كه شتران بدان مبتلا مىشوند، مانند بيمارى استسقاء (در آدميان) كه حيوان از شدت عطش آب مىخورد، ولى رفع عطش نمىشود، و هم چنان مىنوشد تا بميرد، و يا به معناى درد شديدى است كه بدان مبتلا مىگردد، و از شدت درد مىميرد. بعضى «1» گفتهاند:منظور از هيم، ريگزار است كه هيچ وقت از آب سير نمىشود.و معناى آيه اين است كه:شما اى گمراهان تكذيب كننده، پس از خوردن از درخت زقوم از آبى جوشان خواهيد نوشيد، مانند نوشيدن شتر هيماء، و يا نوشيدن ريگزار كه هرگز از نوشيدن سيراب نمىشود. اين جمله آخرين جملهاى است كه رسول خدا (ص) مامور شد كفار را به آن مخاطب سازد." هذا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ" اين است پذيرايى از ايشان در روز دين، يعنى روز جزا، و كلمه" نزل" به معناى هر خوردنى و نوشيدنى است كه ميزبان به وسيله آن از ميهمان خود پذيرايى مىكند و حرمتش را پاس مىدارد.و معناى آيه اين است كه:اينها كه در باره طعام و شراب آنان گفتيم، پذيرايى گمراهان تكذيبگر است. پس در اينكه عذاب آماده شده آنان را، پذيرايى خوانده، نوعى تهكم و طعنه زدن است، و آيه شريفه كلام خداى تعالى است خطاب به رسول گراميش، چون اگر اين جمله نيز كلام رسول خدا (ص) بود، و خطاب در آن به ضالين بود، بايد مىفرمود:" هذا نزلكم- اين است پذيرايى از شما" ولى مىبينيم كه فرموده:" اين است پذيرايى از ايشان".
بحث روايتى
در الدر المنثور است كه ابن مردويه و ابن عساكر از طريق عروة بن رويم از جابر بن عبد اللَّه روايت كرده كه گفت:وقتى سوره واقعه نازل شد و در آن آمده:" ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ قَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ"عمر عرضه داشت:يا رسول اللَّه جمعى كثير از اولين، و اندكى از آخرين؟ (1) روح المعانى، ج 27، ص 146.
