مؤلف
روايت اولى در الدر المنثور از ابى سعيد و انس و غير آن دو از رسول خدا (ص) نقل شده «1».و در روضه كافى به سندى كه به على بن ابراهيم دارد، از او، از ابن محبوب، از محمد بن اسحاق مدنى، از امام ابى جعفر (ع) از رسول خدا (ص) روايت كرده كه در ضمن حديثى كه در آن وصف بهشت و اهل بهشت را توصيف كرده، فرموده:اهل بهشت به زيارت يكديگر مىروند، و در بهشت همگى در زير سايههاى كشيده شدهاى كه هوايش و روشنيش مانند هوا و روشنى ما بين طلوع فجر و طلوع خورشيد، و بلكه پاكيزهتر از آن است متنعم مىشوند «2».و در تفسير قمى در ذيل آيه" إِنَّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً" فرموده:منظور حور العين در بهشت است،" فَجَعَلْناهُنَّ أَبْكاراً عُرُباً" فرمود:يعنى جز به زبان عربى سخن نمىگويند «3».و در الدر المنثور است كه:ابن ابى حاتم، از جعفر بن محمد، از پدرش روايت كرده كه فرمود:رسول خدا (ص) در معناى كلمه" عربا" فرمود:كلام حوريان بهشت عربى است «4».مؤلف
و در رواياتى ديگر آمده كه كلمه" عرب" جمع عروب است، كه به معناى زن با ناز و كرشمه است «5».و نيز در همان كتاب است كه مسدد در مسند خود، و ابن منذر و طبرانى و ابن مردويه، به سند حسن از ابى بكره از رسول خدا (ص) روايت كردهاند كه در تفسير آيه" ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ ثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ" فرمود:اين دو گروه هر دو در اين امتند و منظور، اولين اين امت و آخرين آنند «6».مؤلف
اين معنا در روايات بسيارى وارد شده و ليكن ظاهر آيات اين سوره اين است كه تقسيمبندى آن مربوط به تمام بشر است، نه مخصوص به اين امت و شايد مراد اين روايات اين باشد كه در اين امت نيز از هر قسمى مصداقى هست، هر چند كه اين احتمال از ظاهر روايات بعيد است، و همچنين مراد از رواياتى كه وارد شده كه اصحاب يمين اصحاب امير المؤمنينند، و رواياتى كه دارد اصحاب شمال دشمنان آل محمدند، خواستهاند بيان مصداق كنند.
(1) الدر المنثور، ج 6، ص 157.(2) روضه كافى، ج 8، ص 85، ضمن ح 69.(3) تفسير قمى، ج 2، ص 348.(4) الدر المنثور، ج 6، ص 159.(5) تفسير روح الجنان، ج 11، ص 16.(6) الدر المنثور، ج 6، ص 159.