" وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ" در صدد بيان آن است «1».و در مجمع البيان است كه زاذان از على (ع) روايت كرده كه فرمود:رسول خدا (ص) فرمود:مؤمنين با فرزندانشان در بهشتند، آن گاه اين آيه را تلاوت فرمود «2».و در الدر المنثور است كه بزاز و ابن مردويه از ابن عباس روايت كردهاند كه او بدون ذكر واسطه از رسول خدا (ص) روايت كرده كه فرمود:خداى تعالى ذريه مؤمن را آن قدر بالا مىبرد تا به درجه پدرش برسد، هر چند كه در عمل به پايه پدر نباشد، آن گاه اين آيه را تلاوت فرمود:" وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ"، آن گاه فرمود:يعنى و هر چه به فرزندان بدهيم از سهم پدران كم نمىكنيم «3».و نيز در آن كتاب است كه طبرانى و ابن مردويه از ابن عباس روايت كرده كه گفت:رسول خدا (ص) فرمود:وقتى آدمى داخل بهشت مىشود از پدر و مادر خود سراغ مىگيرد، و از ذريه و فرزندان خود پرسش مىكند. به او مىگويند:آنها به درجه تو نرسيدند، و عمل تو را نداشتند. مىگويد:پروردگارا من اگر عمل كردم به نيت خودم و آنان عمل كردم، آن وقت دستور مىرسد:ايشان را هم به وى ملحق كنند، آن وقت ابن عباس اين آيه را تلاوت كرد:" وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ ..." «4».
مؤلف
اين آيه پدرانى را كه در حديث نامشان برده شده شامل نمىشود، چون تنها مىفرمايد:ذريه مؤمنين را به ايشان ملحق مىكنيم، و براى شامل شدن پدران مناسبتر آن بود كه ابن عباس دعاى ملائكه را بخواند كه گفتند:" رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ" «5».و در تفسير قمى در ذيل جمله" لا لَغْوٌ فِيها وَ لا تَأْثِيمٌ"، مىگويد:امام (ع) فرمود:در بهشت غناء و فحش نيست، مؤمن شراب مىنوشد ولى گناه نمىكند. و در ذيل جمله" وَ أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ" فرمود:يعنى در بهشت اين سؤال را مىكنند «6».(1) فقيه، ج 3، ص 316، ح 2.(2) مجمع البيان، ج 9، ص 166.(3 و 4) الدر المنثور، ج 6، ص 119.(5) پروردگارا ايشان را داخل جنات عدنى كن كه وعدهشان داده بودى، و همچنين پدران صالح و همسران و ذرياتشان را. سوره غافر، آيه 8.(6) تفسير قمى، ج 2، ص 332.