ترجمه تفسیر المیزان جلد 19

و به هر تقدير كلام در سياق بزرگداشت امر قرآن است، مى‏خواهد قرآن را تجليل كند، و از همين جا مى‏فهميم كه منظور از مس قرآن دست كشيدن به خطوط آن نيست، بلكه علم به معارف آن است، كه جز پاكان خلق كسى به معارف آن عالم نمى‏شود، چون فرموده:

قرآن در كتابى مكنون و پنهان است، و آيه شريفه" إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ وَ إِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ" «1» نيز به آن اشاره مى‏كند.

و كلمه" مطهرون" اسم مفعول از باب تفعيل تطهير است، و منظور از" مطهرون" كسانى هستند كه خداى تعالى دلهايشان را از هر رجس و پليدى يعنى از رجس گناهان و پليدى ذنوب پاك كرده، و يا از چيزى كه از گناهان هم پليدتر و عظيم‏تر و دقيق‏تر است، و آن عبارت است از تعلق به غير خداى تعالى، و اين معناى از تطهير با كلمه" مس" كه گفتيم به معناى علم است مناسب‏تر از طهارت به معناى پاكى از حدث و يا خبث است، و اين خيلى روشن است.

پس مطهرون عبارتند از كسانى كه خداى تعالى دلهايشان را پاك كرده، مانند ملائكه گرامى و برگزيدگانى از بشر كه در باره آنان فرموده:

" إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً" «2» ولى بعضى «3» از مفسرين كه متاسفانه بيشتر ايشان مى‏باشند بدون هيچ دليلى آيه را مختص ملائكه كرده‏اند.

بعضى «4» هم كلمه" لا" در جمله" لا يَمَسُّهُ" را لاى ناهيه گرفته، و گفته‏اند:

مراد از مس، دست كشيدن به قرآن است، و مراد از طهارت هم طهارت از حدث و خبث، و يا تنها از حدث است، و كلمه" مطهرون" را هم با دو تشديد قرائت كرده‏اند، يعنى تشديد طاء و تشديد هاء و كسره هاء كه در اصل متطهرون بوده. و خلاصه آيه شريفه مى‏خواهد بفرمايد:

كسى نبايد دست به خطوط قرآن بكشد، مگر آنكه وضو گرفته باشد، و يا هم با وضو باشد و هم بدنش پاك باشد.

(1) ما آن را كتابى خواندنى و عربى كرديم، تا شايد شما تعقل كنيد، و گرنه قرآن در ام الكتاب است كه نزد ما مقامى بلند و فرزانه دارد. سوره زخرف، آيه 3 و 4.

(2) خداى تعالى خواسته است تا رجس را از شما اهل بيت دور كند، و شما را به نوعى تطهير نمايد. سوره احزاب، آيه 33.

(3 و 4) روح المعانى، ج 27، ص 154.