ترجمه تفسیر المیزان جلد 19

و مراد از مقربين همان سابقون مقربون است كه در اول سوره در باره آنان مى‏فرمود:

" وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ" و كلمه" روح" به معناى راحت، و كلمه" ريحان" به معناى رزق است.

بعضى «1» گفته‏اند:

ريحان به معناى همان گياه خوشبو است، اما بهشتى آن، كه در هنگام مرگ آن را براى مقربين مى‏آورند همين كه آن را بوييد از دنيا مى‏رود.

و معناى آيه اين است كه:

اما آن محتضر اگر از مقربين باشد جزاى خوبيهايش اين است كه از هر هم و غمى و درد و المى راحت است، و رزقى از رزق‏هاى بهشتى دارد، و بعد از مردن هم جنت نعيم را دارد.

" وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمِينِ فَسَلامٌ لَكَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمِينِ" در باره" لام" در كلمه" لك" چند احتمال هست، يكى اينكه لام اختصاص ملكى باشد، و معناى جمله" سلام لك" اين باشد كه:

تو در ميان اصحاب يمين كه همه قرينان تو و رفقاى تو هستند داراى سلامت هستى، و از آنان به تو جز خير و سلامت نخواهد رسيد.

احتمال دوم كه بعضى «2» داده‏اند اين است كه:

لام به معناى على باشد، و معناى جمله اين باشد كه:

اصحاب يمين بر تو سلام مى‏فرستند، احتمالات ديگرى داده‏اند كه از نقلش صرفنظر مى‏كنيم.

در اين آيه التفاتى از غيبت به خطاب بكار رفته، چون تا اينجا خطاب به منكرين معاد بود، و رسول خدا (ص) گويا غايب حساب شده بود، و در اينجا روى سخن به شخص آن جناب كرد، براى اينكه مى‏خواست سلام اصحاب يمين را براى او نقل كند، و بفرمايد:

" سلام لك من اصحاب اليمين"" وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ وَ تَصْلِيَةُ جَحِيمٍ"" تصليه آتش" به معناى آن است كه چيزى را در آتش داخل كنى.

بعضى «3» گفته‏اند:

به معناى چشيدن حرارت و عذاب آن است.

و معناى آيه اين است كه:

و اما اگر چنانچه آن مرده از اهل تكذيب و ضلالت باشد، پذيرايى و ضيافتى از آب سخت داغ و نوش جانى از حرارت آتش خواهد داشت، خداى تعالى دوزخيان را به مكذبين و ضالين توصيف كرده، و تكذيب را جلوتر از ضلالت ذكر فرموده.

(1 و 2) روح المعانى، ج 27، ص 160.

(3) مفردات راغب، ماده" صلا".