ترجمه تفسیر المیزان جلد 19

" كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ"- در اين جمله منافقين را به حسب باطنى كه دارند مذمت مى‏كند. و كلمه" خشب"- به ضمه خاء و شين- جمع كلمه" خشبة" است، كه به معناى چوب است. و مصدر" تسنيد" كه كلمه" مسندة" اسم مفعول آن مصدر است، به معناى آن است كه چيزى را طورى نصب كنى كه بر چيز ديگرى نظير ديوار و مثل آن تكيه داشته باشد.

جمله مورد بحث در مقام مذمت منافقين، و متمم جمله سابق است، مى‏خواهد بفرمايد:

منافقينى كه اجسامى زيبا و فريبنده و سخنانى جاذب و شيرين دارند، به خاطر نداشتن باطنى مطابق ظاهر، در مثل مانند چوبى مى‏مانند كه به چيزى تكيه داشته باشد و اشباحى بدون روحند، همان طور كه آن چوب نه خيرى دارد، و نه فائده بر آن مترتب مى‏شود، اينان نيز همين طورند چون فهم ندارند.

" يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ"- اين جمله مذمت ديگرى است از ايشان، مى‏فرمايد منافقين از آنجا كه در ضمير خود كفر پنهان دارند، و آن را از مؤمنين پوشيده مى‏دارند، عمرى را با ترس و دلهره و وحشت بسر مى‏برند كه مبادا مردم بر باطنشان پى ببرند، به همين جهت هر صيحه‏اى كه مى‏شنوند خيال مى‏كنند عليه ايشان است، و مقصود صاحب صيحه ايشان است.

" هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ"- يعنى ايشان در عداوت با شما مسلمانان به حد كاملند، براى اينكه بدترين دشمن انسان آن كسى است كه واقعا دشمن باشد، و آدمى او را دوست خود بپندارد.

" قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ"- اين جمله نفرينى است بر منافقين به قتل، كه شديدترين شدائد دنيا است. و اى بسا اگر نفرمود" قتلهم اللَّه- خدا آنان را بكشد" و باب مفاعله را بكار برد، براى همين افاده شدت بوده است.

ولى بعضى از مفسرين «1» گفته‏اند:

منظور از مقاتله در اين آيه طرد و دور كردن از رحمت است.

بعضى «2» ديگر گفته‏اند:

عبارت مورد بحث نفرين نيست، بلكه جمله‏اى است خبرى مى‏خواهد بفرمايد:

منافقين مشمول لعنت و طرد هستند، و اين مشموليت براى آنان مقرر و ثابت است.

بعضى «3» ديگر گفته‏اند:

اين كلمه به منظور برانگيختن تعجب در شنونده به كار مى‏رود، مثلا مى‏گويند" قاتله اللَّه ما أشعره- فلانى چه شاعر زبردستى است".

(1 و 2 و 3) روح المعانى، ج 28، ص 112.