ترجمه تفسیر المیزان جلد 19

" وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ"- اين جمله پاسخ از گفته‏هاى منافقين است كه گفتند" لا تنفقوا".

مى‏فرمايد:

دين، دين خدا است و خدا براى پيشبرد دين خود احتياج به كمك منافقان ندارد. او كسى است كه تمامى خزينه‏هاى آسمان و زمين را مالك است، از آن هر چه را بخواهد و به هر كس بخواهد انفاق مى‏كند. پس اگر بخواهد مى‏تواند مؤمنين فقير را غنى كند، اما او همواره براى مؤمنين آن سرنوشتى را مى‏خواهد كه صالح باشد، مثلا آنان را با فقر امتحان مى‏كند و يا با صبر به عبادت خود وامى‏دارد، تا پاداشى كريمشان داده، به سوى صراط مستقيم هدايتشان كند، ولى منافقان اين را نمى‏فهمند.

اين است معناى" و ليكن منافقين نمى‏فهمند" يعنى وجه حكمت اين را نمى‏دانند.

ولى بعضى «1» احتمال داده‏اند كه معناى آيه اين باشد كه:

منافقين نمى‏دانند خزائن عالم به دست خدا است، و او رازق همه است، و غير او رازقى نيست، پس اگر بخواهد مى‏تواند فقراء را غنى سازد ليكن منافقين پنداشته‏اند غنى و فقر به دست اسباب است، در نتيجه اگر به مؤمنين فقير انفاق نكنند مؤمنين، رزقى پيدا نخواهند كرد.

" يَقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لكِنَّ الْمُنافِقِينَ لا يَعْلَمُونَ" گوينده اين سخن و همچنين سخنى كه آيه قبل حكايتش كرد، عبد اللَّه بن ابى بن سلول بود. و اگر نگفت" من وقتى به مدينه برگشتم چنين و چنان مى‏كنم" و گفت" ما چنين و چنان مى‏كنيم" براى اين بوده كه همفكران خود را كه مى‏داند از گفته او خوشحال مى‏شوند با خود شريك سازد.

و منظورش از" آنكه عزيزتر است" خودش است، و از" آنكه ذليل‏تر است" رسول خدا (ص) مى‏خواسته با اين سخن خود، رسول خدا را تهديد كند به اينكه بعد از مراجعت به مدينه آن جناب را از مدينه خارج خواهد كرد. ولى منافقين نمى‏دانند كه عزت تنها خاص خدا و رسولش و مؤمنين است، در نتيجه براى غير نامبردگان چيزى به جز ذلت نمى‏ماند، و يك چيز ديگر هم بار منافقين كرد، و آن نادانى است، پس منافقين به جز ذلت و جهل چيزى ندارند.

(1) تفسير مراغى، ج 28، ص 113.