ترجمه تفسیر المیزان جلد 15

و در تفسير قمى درباره همين آيه از قول امام (ع) گفته: خداى تعالى مردم را نهى كرد از اينكه در اين سه هنگام- كه ذكر فرموده- داخل خانه كسى بشوند، چه اينكه پدر باشد يا خواهر و يا مادر و يا خادم، مگر به اذن ايشان، و آن سه وقت عبارت است از، بعد از طلوع فجر و ظهر و بعد از عشاء، و غير اين سه هنگام را مطلق گذاشته و فرموده" لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَ لا عَلَيْهِمْ جُناحٌ بَعْدَهُنَّ" يعنى بعد از اين سه هنگام" طَوَّافُونَ عَلَيْكُمْ بَعْضُكُمْ عَلى‏ بَعْضٍ" «1».

و در كافى به سند خود از زراره از امام صادق (ع) روايت كرده كه در تفسير جمله" مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ" فرموده: اين حكم تنها مخصوص مردان است، نه زنان. زراره مى‏گويد پرسيدم: پس زنان در اين سه هنگام بايد اجازه بگيرند؟ فرمود: نه، و ليكن مى‏توانند داخل و خارج شوند، و درباره كلمه" منكم" در جمله" وَ الَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ" فرمود:

يعنى از خودتان، آن گاه اضافه فرمود كه: بر شما است (بر ايشان است- نسخه بدل) كه مانند كسانى كه بالغ شده‏اند در اين سه ساعت استيذان كنند «2».

مؤلف: در اين مساله كه حكم مخصوص مردان است روايات ديگرى نيز از امام باقر و امام صادق (ع) رسيده.

و در مجمع البيان در ذيل آيه مورد بحث گفته: معنايش اين است كه: به غلامان و كنيزان خود دستور دهيد وقتى مى‏خواهند به شما و در محل خلوت شما وارد شوند، از شما اجازه بگيرند (نقل از ابن عباس) بعضى ديگر گفته‏اند: تنها عبيد مورد نظرند، (نقل از ابن عمر)، البته به اين مضمون از امام ابى جعفر و ابى عبد اللَّه (ع) نيز روايت شده «3».

مؤلف: با اين روايات و با ظهور خود آيه روايتى كه حاكم از على (ع) نقل كرده ضعيف مى‏شود، و آن اين است كه مراد زنانند، و اما مردان بايد استيذان كنند.

و در الدر المنثور است كه ابن ابى شيبه، و ابن مردويه، از ابن عمر روايت كرده كه گفت: رسول خدا (ص) فرمود: اعراب بر شما مسلمانان غلبه نكنند در ناميدن نماز عشاء به نماز عتمه، چون اين نماز در كتاب خدا عشاء ناميده شده، كلمه عتمه مربوط به دوشيدن شتران در آن هنگام است.

مؤلف: نظير اين روايت از عبد الرحمن بن عوف به اين عبارت نقل شده، كه رسول خدا (ص) فرمود: اعراب در مراسم نماز شما بر شما غلبه نكنند، كه خداى‏

(1) تفسير قمى، ج 2، ص 108.

(2) كافى، ج 5، ص 529 ح 2.

(3) مجمع البيان، ج 7، ص 154.